6
امام على عليه السلام :
قُلْتُ : اَللّهُمَّ لا تُحوِجنى اِلى اَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ ، فَقْالَ رَسولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله : يا عَلىُّ،لا تَقولَنَّ هكَذا ، فَلَيسَ مِنْ اَحَدٍ اِلاّ وَ هُوَ مُحْتاجٌ اِلَى النّاسِ . فَقُلْتُ : يا رَسولَ اللّه ِ ، فَمااَقولُ ؟ قالَ : قُلْ : اللّهُمَّ لا تُحوِجْنى اِلى شِرارِ خَلْقِكَ. قُلْتُ : يا رَسولَ اللّه ِ وَمَنْ شِرارُخَلْقِهِ ؟ قالَ : الَّذينَ اِذا اَعطَوا مَنّوا وَ اِذا مَنَعوا عابوا ؛
من گفتم : بار خدايا ! مرا محتاج احدى از خَلقت مگردان . پيامبر خدا صلي الله عليه و آلهفرمودند :اى على چنين نگو ؛ زيرا هيچ كس نيست ، مگر آن كه به مردم نيازمند است . گفتم : پسچه بگويم ، اى پيامبر خدا؟ فرمودند بگو : بار خدايا! مرا نيازمند بَدانِ خلقت قرار مده.گفتم : اى پيامبر خدا ، بَدان خلق خدا كيانند؟ فرمودند : كسانى كه هر گاه چيزى بدَهند ،منّت گذارند و هر گاه ندهند ، بد گويند.
8
امام على عليه السلام :
ما زالَتْ نِعْمَةٌ وَ لا نَضارَةُ عَيْشٍ اِلاّ بِذُنوبٍ اِجْتَرَحوا اِنَّ اللّه َ لَيْسَبِظَلاّمٍ لِلْعَبيدِ ، وَ لَوْ اَ نَّهُمُ اسْتَقْبَلوا ذالِكَ بِالدُّعاءِ وَ الاِْنابَةِ لَمْ تَزُل وَ لَوْ اَنَّهُمْ اِذا نَزَلَتْ بِهِمُالنِّقَمُ وَ زالَت عَنْهُمُ النِّعَمُ فَزِعوا اِلَى اللّه ِ عَزَّوجَلَّ بِصِدْقٍ مِن نيّاتِهِمْ وَ لَمْ يَهِنوا وَ لَمْيُسْرِفوا ، لاََصْلَحَ اللّه ُ لَهُمْ كُلَّ فاسِدٍ وَ لَرَدَّ عَلَيْهِمْ كُلَّ صالِحٍ ؛
هيچ نعمت و شادابى زندگى اى نابود نشد، مگر به سبب گناهانى كه صاحبانشمرتكب شدند . خداوند هرگز به بندگان ستم نمى كند . اگر با دعا و ناله به استقبال بلامى رفتند ، آن نعمت ها و خوشى ها نابود نمى شدند ، اگر زمانى كه عذاب برايشان فرودآمد و نعمت هايشان را گرفت، با نيّت پاك به خداوند عزّوجلّ پناه مى بردند و سستى وزياده روى (و ستم بر خويشتن) نمى كردند ، بى گمان خداوند ، نابسامانى آنان را بهسامان مى آورد و خوبى ها را به ايشان بازمى گرداند.
24
امام على عليه السلام :
اِنَّ اللّه َ ـ تَبارَكَ وَ تَعالى ـ اَخْفى اَرْبَعَةً فى اَرْبَعَةٍ : اَخْفى رِضاهُ فىطاعَتِهِ فَلا تَسْتَصْغِرَنَّ شَيئا مِن طاعَتِهِ ، فَرُبَّما و افَقَ رِضاهُ وَ اَ نْتَ لا تَعْلَمُ وَ اَخْفى سَخَطَهُ فى مَعصيَتِهِ فَلا تَستَصْغِرَنَّ شَيئا مِن مَعصيَتِهِ فَرُبَّما و افَقَ سَخَطَهُ مَعصيَتُهُو اَنتَ لا تَعلَمُ و اَخفى اِجابَتَهُ فى دَعوَتِهِ فَلا تَستَصغِرَنَّ شَيئا مِن دُعائِهِ فَرُبَّما و افَقَاِجابَتَهُ و اَنتَ لا تَعلَمُ و اَخفى وَليَّهُ فى عِبادِهِ فَلا تَستَصغِرَنَّ عَبدا مِن عَبيدِ اللّه ِ فَرُبَّمايَكونُ وَليَّهُ وَ اَنتَ لا تَعلَمُ ؛
خداوند تبارك و تعالى چهار چيز را در دلِ چهار چيز مخفى نموده است :خشنودى اش را در طاعتش مخفى نموده، پس مبادا كه چيزى از طاعت او را كوچكبشماريد ، زيرا ممكن است خشنودى او در همان باشد و تو نمى دانى . ناخشنودى اش رادر معصيتش مخفى كرده . پس مبادا كه چيزى از معصيت او را كوچك بشماريد ، زيراممكن است ناخشنودى او در همان باشد و تو نمى دانى .اجابتش را در دعاى از خود مخفى ساخته. پس چه بسا كه اجابت او در همان باشد وتو نمى دانى و ولىّ اش را در ميان بندگانش مخفى نموده است . پس مبادا هيچ بنده اى ازبندگان خدا را كوچك بشماريد ؛ زيرا اى بسا، همو ولىّ او باشد و تو نمى دانى.
وَ مَن يَتَّقِ اللّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا وَ يَرْزُقْهُ مِنْ
حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ؛
از جمله اندرزهاى لقمان به فرزندش اين بود: فرزندم! كسى كه در به دست آوردنروزى، يقينش [به خدا] اندك و نيّتش [به روزى رسان ]سست است، بايد از آن عبرتآموزد كه خداى تبارك و تعالى او را در سه جا از خلقتش روزى داد؛ بى آن كه خودش درآن ها تلاش و برنامه اى داشته باشد. پس خداى تبارك و تعالى در مرحله چهارم نيزروزى او را خواهد داد... در رحم مادرش... و از شير مادرش... و از درآمد والدينش روزىاو را داد... تا آن كه بزرگ شد و عقلش رشد كرد و مستقلاً درآمد كسب كرد. در اين هنگامبر خود سخت گرفت و به پروردگارش بدگمان شد و از ترس تنگدستى و يقين نداشتن بهوعده خداى تبارك و تعالى، حقوق مالى خود (نسبت به ديگران) را ناديده گرفت و خودو خانواده اش را در سختى و تنگنا قرار داد.
6
امام على عليه السلام :
الجَمْعُ بَيْنَ الصَّلاتَينِ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ وَ التَّعقيبُ بَعدَ الغَداةِ و بَعْدَالعَصْرِ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ و صِلَةُ الرَّحِمِ تَزيدُ فِى الرِّزْقِ و كَسْحُ الفَنا يَزيدُ فِى الرِّزْقِ وَمُواساةُ الأَخِ فِى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ وَ البُكورِ فى طَـلَبِ الرِّزقِ يَزيدُ فِىالرِّزْقِ وَ الإِسْتِغْفارُ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ وَ اسْتعِمالُ الأَمانَةِ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ و قَولُ الحَقِّيَزيدُ فِى الرِّزْقِ و إِجابَةُ المُؤَذِّنِ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ و تَركُ الكَلامِ فِى الخَلاءِ يَزيدُ فِىالرِّزْقِ وَ تَركُ الحِرْصِ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ و شُكْرُ المُنْعِمِ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ وَ اجْتِنابِاليَمينِ الكاذِبَةِ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ وَ الوُضوءُ قَبْلَ الطَّعامِ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ و أكلُ ما يَسْقُطُمِنَ الْخَوانِ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ و مَن سَبَّحَ اللّهَ كُلَّ يَومٍ ثَلاثينَ مَرَّةً دَفَعَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ عَنهُسَبعينُ نَوعا مِنَ الْبَلاءِ أيْسَرُهَا الْفَقر؛
دو نماز (ظهر با عصر و مغرب با عشا) را با هم خواندن، تعقيب بعد از نماز صبح وعصر، صله رحم، نظافت حريم خانه، همدردى و يارى نمودن برادر (دينى)، سحرخيزى در طلب روزى، استغفار، امانت دارى، حق گويى، اجابت دعوت مؤذن، صحبت نكردن درتوالت، ترك حرص، تشكر از ولى نعمت، پرهيز از قسم دروغ، شستن دست قبل از غذا،خوردن آنچه بيرون از سفره مى افتد، روزى را زياد مى كنند و كسى كه هر روز سى مرتبهخدا را تسبيح بگويد، خداى عزّوجلّ هفتاد نوع بلا را از او دور مى كند كه آسانترين آنفقر است.