سفارش هاى رسول خدا صلى الله عليه و آله

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ آنگاه كه ابو ايّوب خالد بن زيد به ايشان عرض كرد: مرا سفارشى كوتاه بفرماييد، تا بلكه آن را حفظ كنم ـ فرمود: تو را به پنج چيز سفارش مى كنم: چشم اميد بركندن از آنچه در دست مردم است؛ زيرا كه اين [عين] توانگرى است و پرهيز از طمع كه طمع، فقر حاضر است و نمازت را مانند كسى بخوان كه آخرين نماز زندگيش را مى خواند و از كارى كه موجب عذر خواهيت شود دورى كن و براى برادرت همان چيزى را دوست بدار كه براى خودت دوست دارى.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به مردى كه عرض كرد: مرا سفارشى مختصر فرما ـ فرمود: از آنچه مردم دارند چشم بركن و از طمع بپرهيز كه آن فقر نقد است و نمازت را چنان بخوان كه گويى آخرين نماز عمر توست و از كارى كه باعث عذرخواهى تو شود دورى كن.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به مادر اَنس ـ فرمود: از گناهان دورى كن كه اين برترين هجرت است و فرايض را پاس دار كه اين برترين جهاد است و ياد خدا بسيار كن؛ زيرا فرداى قيامت براى خدا چيزى نمى برى كه نزد خدا محبوبتر از بسيارى ياد او باشد.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به مردى از اهل يمن ـ فرمود: به تو سفارش مى كنم كه چيزى را شريك خدا نگردانى اگر چه قطعه قطعه ، يا به آتش سوزانده شوى و پدر و مادرت را نافرمانى و با آنان بدرفتارى مكن و [حتى] اگر از تو خواست كه از دنيايت خارج شوى، بشو و مردم را دشنام مگو و هرگاه با برادرت رو به رو شدى با خوشرويى برخورد كن و از زيادى [آب ]دلو خود براى او بريز.

تحف العقول : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به مردى كه عرض كرد: مرا سفارشى فرما فرمود: زبانت را نگه دار. آن مرد دوباره عرض كرد: اى رسول خدا! مرا سفارشى فرما. حضرت فرمود: زبانت را نگه دار. بار ديگر عرض كرد: اى رسول خدا! مرا سفارشى فرما. پيامبر فرمود: واى بر تو! مگر مردم را چيزى جز محصولات زبانشان در آتش سرنگون مى كند؟!

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به سعيد بن يزيد ـ فرمود : به تو سفارش مى كنم كه از خداوند متعال شرم كنى،همچنان كه از مرد پاك و شايسته قوم خود شرم مى كنى.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به معاذ كه از آن حضرت تقاضاى سفارشى كرد ـ فرمود: خدا را چنان عبادت كن كه انگار او را مى بينى و خودت را از مردگان بشمار و نزد هر سنگ و درختى خدا را يادآور شو و هرگاه گناهى كردى، در كنار آن كار نيكى انجام ده؛ [نيكى ]پنهانى در برابر [گناه ]پنهانى و [نيكى] آشكار در قبال [گناه] آشكار.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به معاذ وقتى كه دست او را گرفت و اندكى رفت ـ فرمود: اى معاذ! تو را سفارش مى كنم به پروا داشتن از خداوند و راستگويى و وفاى به عهد و پيمان و برگرداندن امانت [به صاحبش] و ترك خيانت و مهربانى به يتيم و رعايت حقّ همسايگى و فرو خوردن خشم و با نرمى و ملايمت سخن گفتن و سلام كردن و پيروى از امام.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود: اى على! تو را از سه خصلت نهى مى كنم: حسادت و حرص و دروغ.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در سفارشى به على عليه السلام كه آغازش چنين است ـ فرمود : اى على! سه چيز است كه هر كس خدا را با آن سه ديدار كند، از برترين مردم است··· .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در سفارشى به على عليه السلام كه آغازش چنين است ـ فرمود : اى على! به تو سفارشى مى كنم، آن را به گوش گير؛ زيرا تا زمانى كه سفارش مرا به گوش گيرى در خير و خوبى خواهى بود··· .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود : اى على! از نشانه هاى يقين اين است كه هيچ كس را با به خشم آوردن خدا خشنود نكنى··· .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام هنگامى كه وى را به يمن فرستاد ـ فرمود: اى على! تو را سفارش مى كنم به دعا؛ زيرا كه دعا با اجابت همراه است.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود: اى على! مؤمن سه نشانه دارد: [پايبندى به ]روزه و نماز و زكات.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اى ابوذر! خدا را چنان عبادت كن كه گويى او را مى بينى؛ زيرا اگر تو او را نمى بينى، قطعا او تو را مى بيند و بدان كه قدم اول عبادت خداوند، معرفت اوست. او اوّل و پيش از هر چيزى است، پس چيزى مقدّم بر او نيست. يكتا و يگانه است و دومى ندارد، باقى است بدون نهايت، آفريننده آسمان ها و زمين است و آنچه در آنها و آنچه در ميان آنهاست و اوست خداوند لطيف و آگاه و او بر هر چيزى تواناست. پس از اين [مرحله ]ايمان به من قرار دارد و اقرار به اينكه خداوند متعال مرا به سوى همه مردم فرستاده است تا به اذن او بشارت دهم و اعلام خطر كنم و به سوى خدا فرا خوانم و چراغى درخشان باشم. سپس، دوست داشتن اهل بيت من است؛ همانان كه خداوند، پليدى را از ايشان دور ساخته و كاملاً پاك و پاكيزه شان ساخته است. اى ابوذر! بدان كه خداوند عزّ و جلّ اهل بيت مرا در ميان امّتم چونان كشتى نوح قرار داده است كه هر كس بر آن نشست، رهايى يافت و هر كس از سوار شدن آن سر باز زد، غرق شد و [نيز ]مانند باب [حطّه ] . در ميان بنى اسرائيل كه هر كس وارد آن شد در امن و امان قرار گرفت.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اى ابوذر! سفارش هايى كه به تو مى كنم به گوش گير تا در دنيا و آخرت سعادتمند باشى.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اى ابوذر! دو نعمت است كه بسيارى از مردم در آنها مغبون مى شوند: تندرستى و فراغت.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اى ابوذر! پنج چيز را پيش از پنج چيز غنيمت شمار: جوانيت را پيش از پيريت و تندرستيت را پيش از بيماريت و توانگريت را پيش از تهى دستيت و آسودگيت را پيش از گرفتاريت و زندگيت را پيش از مردنت.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اى ابوذر! زنهار كه به سبب آرزويت كار امروز را به فردا فكنى؛ زيرا تو با امروز خود به سر مى برى نه با فردايت، اگر فردايى برايت بود در آن فردا نيز چنان باش كه در امروز بوده اى و اگر فردايى در كار نبود پشيمان نشوى كه در كار امروزت كوتاهى كرده اى.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اى ابوذر! چه بسيار كسانى كه روزى را آغاز مى كنند و آن را به پايان نمى برند و منتظر فردايى هستند و به آن نمى رسند.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اى ابوذر! اگر به اجل و حركت و مسير آن بنگرى، بى گمان آرزو و فريب آن را دشمن خواهى داشت.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اى ابوذر! چنان باش كه گويى در دنيا غريبى، يا رهگذرى، و خود را از خفتگان در گورها به شمار آر.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اى ابوذر! چون صبح خود را آغاز كردى، به خويشتن وعده شب مده و هرگاه شبَت را آغازيدى، وعده صبح به خود مده و از دوران تندرستيت پيش از آنكه بيمار شوى بهره برگير و از زندگيت پيش از آنكه بميرى؛ زيرا كه تو نمى دانى فردا چه نامى خواهى داشت [مُرده يا زنده].

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اى ابوذر! بپرهيز از آنكه هنگام لغزيدن به سر در آيى؛ زيرا كه لغزش بخشوده نمى شود و امكان بازگشت براى تو نيست و بازماندگان تو براى آنچه باقى گذاشته اى تو را نمى ستايند و كسى كه پيش او مى روى [خداوند ]به بهانه گرفتارى هايت تو را معذور نمى دارد.

امام على عليه السلام : از خدا بترسيد و حقوق همسايگانتان را رعايت كنيد؛ زيرا كه اين سفارش پيامبر شماست. آن حضرت درباره همسايگان پيوسته سفارش مى فرمود، تا جايى كه گمان كرديم بزودى همسايگان را ميراث بر يكديگر قرار خواهد داد.

امام صادق عليه السلام : مردى خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد: اى رسول خدا! مرا سفارش فرما. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: اگر تو را سفارش كنم آيا به گوش مى گيرى؟ حضرت سه بار اين جمله را به او فرمود و هر بار آن مرد عرض مى كرد: آرى اى رسول خدا. پس، رسول خدا صلى الله عليه و آله به او فرمود: به تو سفارش مى كنم كه هرگاه خواستى كارى انجام دهى، به عاقبت آن بينديشى، اگر رستگارى بود آن را انجام بده و اگر گمراهى بود رهايش كن.

كنز العمّال ـ به نقل از ابوذر ـ : محبوبم (رسول خدا) صلى الله عليه و آله به من سفارش فرمود كه به پايين تر از خود بنگرم و به بالاتر از خويش منگرم و مستمندان را دوست بدارم و به آنان نزديك شوم و صله ارحام به جاى آورم، هرچند آنان از من بِبُرند و به من بى مهرى ورزند (از من دورى كنند) و حق را بگويم گر چه تلخ باشد و در راه خدا از سرزنش هيچ سرزنشگرى نهراسم و از هيچ كس چيزى نخواهم و لا حول و لا قوّة الاّ باللّه را زياد بگويم؛ زيرا كه آن از گنج هاى بهشت است.

الخصال ـ به نقل از ابوذر ـ : رسول خدا صلى الله عليه و آله هفت سفارش به من فرمود: مرا سفارش كرد كه به پايين تر از خودم بنگرم و به كسى كه بالاتر از من است ننگرم، مرا به دوست داشتن مستمندان و نزديك شدن به آنان سفارش فرمود، مرا سفارش فرمود كه حقيقت را بگويم، اگر چه تلخ باشد،مرا سفارش فرمود كه با خويشاوندانم پيوند برقرار كنم هرچند آنان پشت كنند،سفارشم فرمود كه در راه خدا از سرزنش هيچ سرزنشگرى نهراسم، مرا سفارش فرمود كه ذكر لا حول و لا قوّة الاّ باللّه [العلىّ العظيم] را زياد بگويم؛ زيرا كه آن از گنجهاى بهشت است.

مكارم الأخلاق ـ به نقل از ابوذر ـ : روزى اول روز در مسجد خدمت رسول اللّه صلى الله عليه و آله رسيدم و گفتم: يا رسول اللّه ! پدر و مادرم به فداى شما مرا سفارشى كنيد كه خداوند بدان مرا نفع برساند . حضرت فرمود : باشد، با كمال ميل اى ابوذر، تو از ما خاندان هستى. من تو را سفارش مى كنم، پس تو نيز آن را به گوش گير؛ زيرا كه همه راه هاى خير و خوبى را در بردارد، اگر آن را به گوش گيرى به سبب آن دو بهره مى برى.

الدعوات ـ به نقل از اسود بن اصرم ـ : به پيامبر خدا صلى الله عليه و آله عرض كردم : مرا سفارش نما، حضرت فرمود : آيا اختيار دست خود را دارى؟ عرض كردم: آرى. فرمود: آيا اختيار زبانت را هم دارى؟ عرض كردم: آرى. فرمود: پس، دست خود را جز به كار خير مگشاى و با زبانت جز خير مگوى.

كنز العمّال ـ به نقل از ضرغامة بن عليبة بن حرمله ـ : پدرم از پدرش نقل كرد كه: همراه كاروانى از طايفه [خود ]خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله رسيدم و چون خواستم برگردم عرض كردم: اى رسول خدا! به من سفارشى بفرماييد. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: از خدا بترس و هرگاه در جمعى نشسته بودى و از آن جا برخاستى و شنيدى كه سخنان خوشايندى مى گويند، دوباره به آن مجلس بيا و اگر شنيدى كه سخنان ناخوشايند مى گويند، ديگر به آنجا قدم مگذار.

الترغيب و الترهيب ـ به نقل از معاذ ـ : به پيامبر خدا صلى الله عليه و آله عرض كردم : مرا سفارش و نصيحت كنيد . حضرت فرمود : خدا را چنان عبادت كن كه گويى او را مى بينى و خودت را از زمره مردگان بشمار و اگر خواهى تو را از چيزى آگاه كنم كه از همه اينها بيشتر تو را نگه مى دارد. حضرت با دستش به زبان خود اشاره كرد و فرمود: اين.

بحار الأنوار: مردى از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله سفارشى خواست حضرت فرمود : هرگز خشم مگير؛ زيرا كه در خشم كشمكش با پروردگارت نهفته است. عرض كرد: سفارشى ديگر فرماييد. فرمود: هرگز كارى كه از آن عذر بخواهى، مكن؛ زيرا كه در آن شركِ ناپيداست. عرض كرد: باز هم بفرماييد. فرمود: نمازت را مانند كسى بخوان كه گويى آخرين نماز عمرش را مى خواند؛ زيرا در اين نوع نماز خواندن پيوند و نزديكى [به خدا]است. عرض كرد: باز هم بفرماييد. فرمود: از خداوند چنان حيا كن كه از همسايگان صالح خود حيا مى كنى؛ زيرا كه در اين امر زيادت يقين است و خداوند متعال آنچه را اوّلين و آخرينِ سفارش كنندگان بدان سفارش مى كنند در يك خصلت جمع كرده و آن تقواست.خداوند عزّ و جلّ مى فرمايد: «و هر آينه كسانى را كه پيش از شما كتاب [آسمانى ]داده شده اند و شما را، سفارش كرديم كه از خدا بترسيد». تقوا مجمع هر عبادت شايسته اى است و هر كه به درجات بالا و مرتبه بلند رسيد به واسطه تقوا رسيد و هر كه با زندگى پاك و پاكيزه و انس هميشگى با خدا زيست به وسيله تقوا زيست. خداوند عزّ و جلّ فرموده است: «همانا تقوا پيشگان در ميان باغ ها و نهرها، در قرارگاه صدق، نزد پادشاهى توانايند».

مكارم الأخلاق ـ به نقل از ابو سعيد ـ : مردى خدمت رسول خدا صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد : اى رسول خدا ! مرا سفارش فرما . حضرت فرمود: بر تو باد تقوا داشتن از خدا؛ زيرا كه آن در بردارنده همه خوبى هاست، و بر تو باد جهاد در راه خدا؛ زيرا كه آن رهبانيّت مسلمانان است، و بر تو باد ياد خدا و تلاوت كتاب او؛ زيرا كه اين كار براى تو در زمين نور است و در آسمان نام، و زبانت را جز از خير و خوبى نگه دار؛ زيرا كه با اين كار بر شيطان چيره مى آيى.