خداوند ـ كه نام او بلند باد ـ مى فرمايد: «به عزّت و جلالم سوگند، از ميان آفريدگانم آفريده اى كه نزد من محبوب تر از بنده مؤمنم باشد، نيافريدم و بدين جهت، او را به اسم خودم، مؤمن، نام نهادم. البته [گاه] او را از آنچه ميان مشرق و مغرب است، محروم مى سازم و اين انتخاب من براى اوست و [گاه ]او را از آنچه ميان مشرق و مغرب است، بهره مند مى سازم و آن، انتخاب من براى او است. پس بايد به خواست من، خشنود باشد و بر بلاى من، صبر كند و نعمت هاى مرا شكر نمايد. اى محمّد! او را در شمار صديقين (بندگان راستين) خود مى نويسم».
يكى از پيامبران به پروردگارش شِكوه نمود و گفت: پروردگارا! بنده اى از بندگانت به تو ايمان مى آورد و طبق فرمان تو عمل مى كند و تو، دنيا را از او باز مى دارى (او را از دنيا محروم مى كنى) و در معرض بلا قرارش مى دهى. و بنده اى از بندگانت به تو كفر مى ورزد و تو را نافرمانى مى كند و تو، بلا را از او باز مى دارى و دنيا را به او ارزانى مى كنى! خداوند عزّ و جلّ به او وحى فرمود: «سرزمين ها و بندگان، از آنِ من اند و هيچ چيزى نيست، جز اين كه مرا منزه و يگانه و بزرگ مى داند. امّا بنده مؤمنم، گناهانى دارد و من دنيا را از او باز مى دارم و او را در معرض بلا قرار مى دهم تا اين كه [در قيامت] نزد من بيايد و پاداش خوبى هايش را بدهم. و امّا بنده كافرم، خوبى هايى دارد، و من بلا را از او باز مى دارم و دنيا را به او عَرضه مى كنم تا نزد من بيايد و كيفر گناهانش را بدهم».
خداوند عزّ و جلّ مى فرمايد: «هرگاه من يكى از بندگان مؤمنم را گرفتار ساختم و به خاطر آن گرفتارى، ستايشم نمود، بى گمان از بسترش همانند روزى كه از مادر متولّد شده، بدون گناه بر مى خيزد» و مى فرمايد: «من بنده ام را گرفتار و مبتلا ساختم. شما، پاداش او را همانند زمان سلامتش به او بدهيد.
به وسيله من هشدار داده شديد و به وسيله على عليه السلام هدايت مى يابيد و به وسيله حسن احسان مى شويد و به وسيله حسين خوشبخت مى گرديد و بدون او بدبخت. بدانيد كه حسين درى از درهاى بهشت است، هر كس با او دشمنى كند، خداوند بوى بهشت را بر او حرام مى كند.
انسان، گاهى به خاطر بُردبارى اش، به درجه روزه گيرانِ شب زنده دار مى رسد و گاه نيز، با آن كه حاكم هيچ كس و هيچ چيز بجز خانواده خودش نيست، در پيشگاه خدا، از جبّاران (گردن كشان) شمرده مى شود.
«بهترين شما صاحبان عقل هستند». گفته شد: «اى رسول خدا! صاحبان عقل، چه كسانى اند؟». فرمودند: آنان كه داراى اخلاق خوب اند، بردبار و باوقارند، صله رحم مى نمايند، به پدران و مادران نيكى مى كنند، به فقرا، همسايگان و يتيمان رسيدگى مى نمايند، اطعام مى كنند، آشكارا به همه سلام مى كنند و هنگامى كه مردم در خواب و غافلند، نماز (نماز شب) مى گذارند.
بدانيد كه عاقل ترين مردم كسى است كه پروردگارش را بشناسد و از او پيروى كند، دشمنان خدا را بشناسد و از آنان نافرمانى كند، جايگاه ابدى خود را بشناسد و آن را آباد كند و بداند به زودى به آنجا سفر خواهد كرد و براى آن، توشه بردارد.
ويژگى عاقل، آن است كه در برابر نادان بردبارى كند، از آن كس كه به او ظلم كرده بگذرد، نسبت به زيردستان متواضع باشد، با بالادستان در خوبى ها رقابت كند، هرگاه خواست سخن بگويد، بينديشد، اگر خوب بود بگويد و بهره ببرد و اگر بد بود، سكوت كند و سالم بماند، اگر بلا و امتحانى برايش پيش آمد به خدا پناه ببرد و دست و زبان خود را نگه دارد، اگر فضيلتى ديد، به سرعت از آن بهره گيرد، حيا از او جدا نگردد و حرص از او سر نزند، اينها خصلت هاى دهگانه اى است كه عاقل با آنها شناخته مى شود.
هر كسى، به هدايتى راهنمايى كند، پاداشى را كه براى پيروان هدايت وجود دارد، براى او نيز خواهد بود؛ بى آن كه از پاداش پيروان كاسته شود، و هر كس به گمراهى اى راهنمايى كند گناهى كه براى پيروان آن وجود دارد، براى او نيز خواهد بود؛ بى آن كه از گناه آنها كاسته شود.
