احادیث امیرالمؤمنین علی علیه السلام

عنه عليه السلام :فَقدِّموا الدّارِعَ ، و أخِّروا الحاسِرَ ، و عَضُّوا على الأضْراسِ؛ فإنَّهُ أنْبى للسُّيوفِ عنِ الهامِ ، و الْتَوُوا في أطْرافِ الرِّماحِ؛ فإنَّهُ أمْوَرُ للأسِنَّةِ ، و غُضُّوا الأبْصارَ ؛ فإنَّهُ أرْبَطُ للجَأشِ و أسْكَنُ للقُلوبِ ، و أمِيتوا الأصْواتَ ؛ فإنَّهُ أطْرَدُ للفَشَلِ .

امام على عليه السلام :زره داران را در صف جلو و بى زرهان را در صفوف عقب قرار دهيد و دندانها را بر هم بفشاريد ؛ كه اين كار تأثير شمشير را بر سر كمتر مى كند ، در اطراف نيزه ها پيچ و تاب خوريد ، كه با اين كار در برابر نيزه ها بهتر مى توان جا خالى كرد ، ديدگانتان را فرو اندازيد كه اين كار بيشتر قوت قلب و آرامش دل مى بخشد، صداهاى خود را خاموش كنيد كه اين كار در زدودن ترس و سستى مؤثرتر است .

عنه عليه السلام ـ مِن كِتابهِ إلى اُمَرائهِ على الجَيشِ ـ : مِن عبدِ اللّه ِ عليِّ بنِ أبي طالبٍ أميرِ المؤمنينَ إلى أصْحابِ المَسالِحِ : أمّا بَعدُ ، فإنَّ حقّا على الوالي ألاّ يُغَيِّرَهُ على رَعِيَّتِهِ فَضلٌ نالَهُ ··· فإذا فَعَلتُ ذلكَ وَجَبتْ للّه ِ علَيكُمُ النِّعمَةُ ، و لي علَيكُم الطّاعَةُ، و ألاّ تَنْكُصوا عَن دَعْوَةٍ ، و لا تُفَرِّطوا في صَلاحٍ، و أنْ تَخوضوا الغَمَراتِ إلى الحقِّ ، فإنْ أنتُم لَم تَسْتَقيموا لي على ذلكَ لَم يَكُنْ أحَدٌ أهْوَنَ علَيَّ مِمَّن اعْوَجَّ مِنكُم ، ثُمَّ اُعْظِمُ لَهُ العُقوبَةَ ، و لا يَجِدُ عِندي فيها رُخْصَةً ، فخُذوا هذا مِن اُمَرائكُم .

امام على عليه السلام ـ در بخشى از نامه خود به فرماندهان سپاهش ـ نوشت : از بنده خدا على بن ابى طالب، امير مؤمنان به فرماندهان لشكر : اما بعد، بر والى است كه به سبب نعمتهاى فراوانى كه بدو رسيده، رفتارش نسبت به مردم تغيير نكند ··· اگر چنين كردم بر خداست كه شما را نعمت ارزانى دارد و بر شماست كه از من فرمان بريد و هرگاه شما را فرا خواندم درنگ نكنيد و در انجام كارهاى درست كوتاهى نورزيد و در راه حقّ در گرداب سختيها فرو رويد ، و اگر در اين كارها با من استقامت نورزيد هيچ كس در نظر من خوارتر از آن نباشد كه كج راهه مى رود. در اين وقت او را كيفرى سهمگين خواهم داد. او از كيفر من رهايى نخواهد يافت. شما نيز از فرماندهان خود همين پيمان را بگيريد.

عنه عليه السلام ـ مِن كلامِهِ لأصحابهِ في ساحةِ الحَربِ بصِفّينَ ـ : و أيُّ امْرئٍ مِنكُم أحَسَّ مِن نَفْسِهِ رَباطَةَ جأشٍ عِند اللِّقاءِ ، و رَأى مِن أحَدٍ مِن إخْوانِهِ فَشَلاً ، فلْيَذُبَّ عَن أخيهِ بفَضلِ نَجْدَتِهِ الّتي فُضِّلَ بها علَيهِ كَما يَذُبُّ عن نَفْسِهِ، فلو شاءَ اللّه ُ لَجَعلَهُ مِثْلَهُ .

امام على عليه السلام ـ در قسمتى از سخنان خويش در ميدان جنگ صفين ـ فرمود : هر كدام شما كه در هنگام رويارويى با دشمن، در دل خويش احساس دليرى داشت و در برادر خود ترس و خوفى ديد، بايد به شكرانه نعمت برترى و دليرى كه به او تفضّل شده از برادر خويش دفاع كند، همان گونه كه از خويشتن دفاع مى كند ؛ زيرا كه اگر خدا مى خواست او را نيز همچون وى [دلير ]مى ساخت.

الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لا تُقاتِلوهُم حتّى يَبْدَؤوكُم، فإنَّكُم بحَمدِ اللّه ِ على حُجَّةٍ ، و تَرْكُكُم إيّاهُم حتّى يَبْدَؤوكُم حُجَّةٌ اُخْرى لَكُم علَيهِم ، فإذا كانَتِ الهَزيمَةُ بإذْنِ اللّه ِ فلا تَقْتُلوا مُدْبِرا ، و لا تُصيبوا مُعْوِرا، و لا تُجْهِزوا على جَريحٍ ، و لا تَهيجوا النِّساءَ بأذىً . و في خبرٍ : «··· و لا تَكْشِفوا عَوْرَةً ، و لا تُمَثِّلوا بقَتيل ···» .

امام على عليه السلام :با دشمن نجنگيد تا او جنگ را آغاز كند؛ زيرا شما بحمد اللّه حجّت داريد و اين كه شما آنان را بگذاريد تا آغازگر جنگ باشند، خود، حجّت ديگرى براى شما در برابر آنان است. اگر به اذن خداوند، دشمن شكست خورد و فرارى شد، پشت كرده را نكشيد و به آن كه در چنگتان گرفتار آمده است صدمه نزنيد و كار زخمى را نسازيد و زنان را با آزار و اذيت نينگيزيد .
در نقل ديگرى از اين خبر آمده است : «··· عورتى را مكشوف نكنيد و كشته اى را مُثْله ننماييد ···» .

عنه عليه السلام :نَهى رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله أنْ يُلْقى السّمُّ في بِلادِ المُشرِكينَ .

امام على عليه السلام :رسول خدا صلى الله عليه و آله از مسموم كردن شهرهاى مشركان نهى فرمود .

الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ لأصْحابِهِ في حَربِ صِفّينَ ـ : عاوِدُوا الكَرَّ ، و اسْتَحْيوا مِن الفَرِّ ؛ فإنَّهُ عارٌ في الأعْقابِ ، و نارٌ يَومَ الحِسابِ ، و طِيبوا عَن أنفُسِكُم نَفْسا ، و امْشُوا إلى المَوتِ مَشْيا سُجُحا .

امام على عليه السلام ـ به يارانش در جنگ صفين ـ فرمود : پياپى يورش بريد و از گريختن شرم كنيد ، كه گريز از ميدان جنگ ننگى است جاويدان در ميان اعقاب و روزگاران آينده و موجب آتش در روز حسابرسى . با رضايت خاطر بجنگيد و شادمان و سبك جان به سوى مرگ گام برداريد .

عنه عليه السلام :و أيْمُ اللّه ِ ، لَئنْ فَرَرْتُم مِن سَيفِ العاجِلَةِ لا تَسْلَموا مِن سُيوفِ الآخِرَةِ ، و أنتُم لَهامِيمُ العَرَبِ و السَّنـامُ الأعْظَـمُ ، فاسْتَحيـوا مِن الفِرارِ ؛ فإنَّ فيهِ ادِّراعَ العارِ و وُلوجَ النّارِ .

امام على عليه السلام :سوگند به خدا كه اگر از شمشير اين جهان بگريزيد، از شمشيرهاى آخرت، جان سالم به در نخواهيد برد؛ شما بزرگان و مهتران عرب هستيد ، پس، از گريختن شرم كنيد كه فرار از ميدان نبرد، جامه ننگ پوشيدن است و به آتش رفتن .

عنه عليه السلام :لا تَشْتَدَّنَّ علَيكُم فَرّةٌ بعدَها كَرّةٌ ، و لا جَوْلَةٌ بَعدَها حَملَةٌ ، و أعْطوا السُّيوفَ حُقوقَها .

امام على عليه السلام :گريزى كه در پى آن بازگشت باشد و جابجايى كه در پى اش حمله ، بر شما سخت و ناگوار نيايد ، حقّ شمشيرها را ادا كنيد.

عنه عليه السلام :و أيْمُ اللّه ِ ، لَئنْ فَرَرْتُم مِن سَيفِ العاجِلَةِ ، لا تَسْلموا مِن سَيفِ الآخِرَةِ ، و أنتُم لَهامِيمُ العَرَبِ و السَّنامُ الأعْظَمُ . إنَّ في الفِرارِ مَوجِدةَ اللّه ِ ، و الذُّلَّ اللاّزِمَ ، و العارَ الباقيَ، و إنّ الفارَّ لَغيرُ مَزِيدٍ في عُمُرهِ ، و لا مَحْجوزٍ (مَحْجُوبٍ) بَينَهُ و بينَ يَومِهِ . مَنِ الرّائحُ إلى اللّه ِ كالظَّمْآنِ يَرِدُ الماءَ ؟! الجَنّةُ تَحتَ أطْرافِ العَوالي ، اليَومَ تُبْلى الأخْبارُ، و اللّه ِ لَأنا أشْوَقُ إلى لِقائهِم مِنهُم إلى دِيارِهِم .

امام على عليه السلام :به خدا سوگند اگر از شمشير اين دنيا بگريزيد، از شمشير آن جهان نخواهيد رهيد. شما اشراف و بزرگان عرب هستيد . همانا فرار از جنگ موجب خشم خداوند و خوارى هميشگى و ننگ جاويدان است . به عُمر فرار كننده از ميدان جنگ هرگز چيزى افزوده نگردد و نيز چيزى مانع مرگش نشود . كيست كه همچون تشنه اى كه به آب مى رسد، به سوى حقّ رود؟ بهشت زير لبه هاى نيزه هاست . امروز نهانها آزموده و آشكار مى شوند. به خدا سوگند كه من به رويارويى آنان بيش از آن اشتياق دارم كه آنها براى رسيدن به خانه هاى خود مشتاقند.

عنه عليه السلام ـ مِن وَصاياهُ لأصْحابِهِ عِند الحَربِ ـ : ثُمَّ إنَّ الرُّعْبَ و الخَوفَ ، مِن جِهادِ المُسْتَحِقِّ للجِهادِ و المُتَوازِرينَ على الضَّلالِ ، ضَلالٌ في الدِّينِ ، و سَلْبٌ للدُّنيا مَع الذُّلِّ و الصَّغارِ ، و فيه اسْتيجابُ النّارِ بالفِرارِ مِن الزَّحْفِ عِندَ حَضْرَةِ القِتالِ ، يقولُ اللّه ُ عزّ و جلّ : «يا أيُّها الّذينَ آمَنوا إذا لَقِيتُم الّذينَ كَفَروا زَحْفا فَلا تُوَلُّوهُمُ الأدْبارَ» .

امام على عليه السلام ـ در سفارشهاى جنگى به يارانش ـ فرمود : ترس و هراس از جنگيدن با كسانى كه سزاوار جنگند و در راه گمراهى همداستان شده اند ، مايه گمراهى در دين و از دست دادن دنيا با خوارى و خفّت است. در هنگام فرا رسيدن پيكار ، گريختن از ميدان جنگ موجب دوزخى شدن است . خداوند متعال مى فرمايد : «اى كسانى كه ايمان آورده ايد ! هرگاه با كافران روياروى گشتيد، پشت نكنيد و نگريزيد» .