امام على عليه السلام : گذشت، تاجِ خصلتهاى والاى انسانى است.
امام على عليه السلام : دو چيز است كه ثواب آنها [از سنگينى] قابل وزن كردن نيست: گذشت و دادگرى.
امام على عليه السلام : گذشت، بزرگترينِ دو فضيلت است.
عنه عليه السلام : قِلَّةُ العَفوِ أقبَحُ العُيوبِ ، و التَّسَرُّعُ إلَى الانتِقامِ أعظَمُ الذُّنوبِ .
امام على عليه السلام : كم گذشتى زشت ترين عيبهاست و شتاب در انتقامگيرى بزرگترين گناهان است.
امام على عليه السلام : بدترين مردم كسى است كه لغزش را نمى بخشد و عيب و خطا را نمى پوشاند.
عنه عليه السلام ـ كانَ يَقولُ ـ : مَتى أشفي غَيظي إذا غَضِبتُ ؟ ! أ حينَ أعَجِزُ عَنِ الانتِقامِ فيُقالُ لي : لَو صَبَرتَ ! أم حينَ أقدِرُ عَلَيهِ فيُقالُ لي : لَو عَفَوتَ (غَفَرتَ) ! .
امام على عليه السلام پيوسته مى فرمود : آن گاه كه در خشم مى آيم، كى آتش خشم خود را فرو نشانم؟ آيا آن گاه كه برگرفتن انتقام قدرت ندارم و به من گفته مى شود: بهتر است صبر كنى، يا بدان هنگام كه توانايى انتقام دارم و به من گفته مى شود: بهتر است گذشت كنى؟
عنه عليه السلام ـ مِن كِتابِهِ لِلأشتَرِ لَمّا وَلاّهُ مِصرَ ـ : و لا تَكونَنَّ عَلَيهِم سَبُعا ضارِيا (ضارِبا) تَغَتنِمُ أكلَهُم ، فإنَّهُم صِنفانِ : إمّا أخٌ لَكَ في الدِّينِ ، أو نَظيرٌ لَكَ في الخَلقِ ، يَفرُطُ مِنهُمُ الزَّلَلُ ، و تَعرِضُ لَهُمُ العِلَلُ ، و يُؤتى عَلى أيديهِم في العَمدِ و الخَطَإِ، فأعطِهِم مِن عَفوِكَ و صَفحِكَ مِثلَ الّذي تُحِبُّ و تَرضى أن يُعطِيَكَ اللّه ُ مِن عَفوِهِ و صَفحِهِ ··· و لا
تَندَمَنَّ عَلى عَفوٍ ، و لا تَبجَحَنَّ بِعُقوبَةٍ .
امام على عليه السلام ـ در فرمان حكومت مصر به مالك اشتر ـ نوشت : نسبت به آنان حيوان درنده اى مباش كه خوردنشان را غنيمت شمارى؛ زيرا مردم دو گروهند: يا برادر دينى تو هستند، يا همنوع تو، كه از ايشان لغزش سر مى زند و در معرض درد و گرفتاريها قرار دارند و دانسته و ندانسته خلاف مى كنند. بنا بر اين، همان گونه كه دوست دارى خداوند تو را ببخشايد و از خطاهايت درگذرد، تو نيز آنان را ببخش و از خطاهايشان درگذر··· از بخشش و گذشت هرگز پشيمان مباش و از كيفر دادن خوشحالى مكن.
عنه عليه السلام ـ مِن كَلامِهِ قَبلَ شَهادَتِهِ ـ : إن أبقَ فأنا وَلِيُّ دَمي ، و إن أفنَ فالفَناءُ مِيعادي ، و إن أعفُ فَالعَفوُ لي قُربَةٌ ، و هُوَ لَكُم حَسَنَةٌ ، فَاعفوا أ لا تُحِبّونَ أن يَغفِرَ اللّه ُ لَكُم؟ ! .
امام على عليه السلام ـ در سخنان پيش از شهادتش ـ فرمود : اگر زنده ماندم كه صاحب اختيار خون خودم هستم و اگر رفتم، مرگ وعده گاه من است؛ اگر من [زنده بمانم و قاتلم را] ببخشم اين گذشت براى من مايه تقرّب است و [اگر رفتم و شما او را بخشيديد] اين بخشش براى شما ثواب و نيكى است. پس، گذشت كنيد. آيا دوست نداريد كه خدا شما را ببخشايد؟
امام على عليه السلام : كسى كه به واسطه گناه كسى را سرزنش كند، گذشت نكرده است.
امام على عليه السلام : سرزنش كردن، يكى از دو مجازات است.