عنه عليه السلام ـ من كِتابهِ للأشتَرِ ـ : و شُحَّ بنَفسِكَ عَمّا لا يَحِلُّ لكَ ؛ فإنّ الشُّحَّ بالنَّفسِ (الأنفُسِ) الإنصافُ مِنها فيما أحَبَّت أو كَرِهَت ···
أنصِفِ اللّه َ و أنصِفِ النّاسَ مِن نَفسِكَ و مِن خاصَّةِ أهلِكَ و مَن لكَ فيهِ هَوىً مِن رَعيّتِكَ ، فإنَّكَ إلاّ تَفعَلْ تَظلِمْ ! ···
و تَفَقَّدْ اُمورَ مَن لا يَصِلُ إلَيكَ مِنهُم مِمّن تَقتَحِمُهُ العُيونُ ، و تَحقِرُهُ الرِّجالُ ، ففَرِّغْ لاُولئكَ ثِقَتَكَ مِن أهلِ الخَشيَةِ و التَّواضُعِ، فليَرفَعْ إلَيكَ اُمورَهُم ، ثُمّ اعمَلْ فيهِم بالإعذارِ إلَى اللّه ِ يَومَ تَلقاهُ ؛ فإنَّ هؤلاءِ مِن
بَينَ الرَّعِيَّةِ أحوَجُ إلَى الإنصافِ مِن غَيرِهِم ، و كُلٌّ فأعذِر إلَى اللّه ِ في تأدِيَةِ حَقِّهِ إلَيهِ .
امام على عليه السلام ـ در فرمان خود به مالك اشتر ـ نوشت : آنچه را كه براى تو حلال نيست از نفْس خويش دريغ دار؛ زيرا دريغ داشتن از نفْس، واداشتن او به پيمودن راه انصاف است در آنچه دوست مى دارد يا نمى پسندد···
حقّ خدا و مردم را از خودت و خويشان و نزديكانت و هر رعيتى كه مورد توجه و علاقه توست، بستان؛ زيرا اگر چنين نكنى ستم كرده اى!···
به كار كسانى از آنان كه دستشان به تو نمى رسد ـ همانان كه به چشم نمى آيند و مردم آنان را كوچك و حقير مى شمارند ـ رسيدگى كن و براى اين كار فردى را كه مورد اعتماد تو و خدا ترس و متواضع است بگمار تا مشكلات آنان را به گوش تو برساند. آنگاه درباره آنان بدان گونه عمل
كن كه روزى كه به ديدار پروردگار مى روى عذرت پذيرفته باشد؛ زيرا اين گروه از مردم به انصاف و دادگرى محتاجتر از ديگرانند. پس با گزاردن حقّ هر يك از اينان در پيشگاه خدا عذر و حجّتى داشته باش.
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : ثَلاثَةٌ لا يَنتَصِفونَ مِن ثَلاثَةٍ أبَدا : العاقِلُ مِن الأحمَقِ ، و البَرُّ مِن الفاجِرِ ، و الكَريمُ مِن اللَّئيمِ .
امام على عليه السلام : سه گروهند كه هرگز از سه گروه داد خود نمى ستانند : خردمند از نابخرد، نيكوكار از نابكار و بزرگوار از فرومايه.
امام على عليه السلام : نيكوكار از نابكار داد خود نمى ستاند؛ هيچ شخص دانا و فهميده اى از نادان داد خود را نمى گيرد.
امام على عليه السلام : چشم ها، پيشقراولان دل هايند.
امام على عليه السلام : نگاه ، قاصد دل است.
امام على عليه السلام : چشم ، بَلَد فتنه ها (گناهان) است.
امام على عليه السلام : چشم، جلودار فتنه ها (گناهان) است.
امام على عليه السلام : چشم، جاسوس دل و قاصد خرد است.
امام على عليه السلام : نگاه انسان، بَلَد دل اوست.
امام على عليه السلام : دل، كتابِ ديده است.