عنه عليه السلام ـ و قد سُئلَ عَن قولِ اللّه ِ : «و لا تَتَمنَّوا ما فَضَّلَ اللّه ُ بهِ بَعْضَكُم على بَعْضٍ» .
ـ : لا يَتَمنّى الرّجُلُ امْرأةَ الرّجُلِ و لا ابنَتَهُ ، و لكنْ يَتَمنّى مِثلَهُما .
امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به پرسش از آيه «آن چيزى را كه خداوند با آن برخى را بر برخى ديگر برترى داده است آرزو نكنيد» ـ فرمود : مرد ، زن يا دختر كس ديگرى را آرزو نكند، بلكه آرزو كند كه مانند آنها را داشته باشد.
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : إنّ أعظَمَ النّاسِ يَومَ القِيامَةِ (حَسْرَةً) مَن وَصفَ عَدْلاً ثُمَّ خالَفَهُ إلى غَيرِهِ .
امام صادق عليه السلام : بيشترين افسوس را در روز قيامت كسى مى خورد كه سخن از عدالت بگويد اما خود با ديگران به عدالت رفتار نكند .
عنه عليه السلام : إنّ الحَسْرَةَ و النَّدامَةَ و الوَيْلَ كُلَّهُ لِمَنْ لَم يَنْتَفِعْ بما أبْصَرَهُ ، و مَن لَم يَدْرِ ما الأمرُ الّذي هُو علَيهِ مُقيمٌ : أ نَفْعٌ لَهُ أمْ ضُرٌّ؟ .
امام صادق عليه السلام : دريغ و پشيمانى و آه همه زان كسى است كه از دانش و بينش خود بهره اى نگيرد و نداند كه آنچه در كار آن است به سود اوست يا به زيانش .
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : مَن عَمِلَ سَيّئةً في السِّرِّ فلْيَعْملْ حَسَنةً في السِّرِّ ، و مَن عَمِلَ سَيّئةً في العَلانِيَةِ فلْيَعْملْ حَسَنةً في العَلانِيَةِ .
امام صادق عليه السلام : هركه در نهان، كار بدى انجام دهد، بايد در نهان نيز كار خوبى انجام دهد و هركه آشكارا كار بدى كند، بايد آشكارا نيز كار نيكى انجام دهد .
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : إذا أحْسَنَ المُؤمنُ عمَلَهُ ، ضاعَفَ اللّه ُ عَمَلَهُ لكُلِّ حَسَنةٍ سَبعَمائةٍ ، و ذلكَ قولُ اللّه ِ تباركَ و تعالى : «و اللّه ُ يُضاعِفُ لِمَنْ يَشاءُ» .
.
امام صادق عليه السلام : هرگاه مؤمن كار خوبى انجام دهد خداوند هر كار خوب او را هفتصد برابر كند و اين سخن خداوند تبارك و تعالى است كه فرموده است : «و خداوند براى هر كس كه بخواهد مضاعف گرداند» .
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ـ لإسحاقَ بنِ عمّارٍ ـ : أحسِنْ يا إسحاقُ إلى أوليائي ما اسْتَطَعْتَ ، فما أحسَنَ مؤمنٌ إلى مؤمنٍ و لا أعانَهُ إلاّ خَمَشَ وَجهَ إبْليسَ ، وَ قرَّحَ قَلبَهُ .
امام صادق عليه السلام ـ به اسحاق بن عمّار ـ فرمود : اى اسحاق! تا مى توانى به دوستداران من نيكى كن ؛ زيرا هيچ مؤمنى به مؤمن ديگر نيكى نكرد و او را يارى نداد ، مگر اين كه با آن كار چهره ابليس را خراشيد و دلش را جريحه دار كرد.
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ـ في حديثِ المفضَّلِ ـ : أ فَرَأيتَ لَو نُقصَ الإنسانُ مِن هذهِ الخِلالِ الحِفْظَ وَحدَهُ كيفَ كانَتْ تكونُ حالُهُ ؟! و كَم مِن خَلَلٍ كانَ يَدخُلُ علَيهِ في اُمورِهِ و مَعاشِهِ و تَجارِبهِ إذا لم يَحْفَظْ ما لَهُ و عَلَيهِ ، و ما أخَذَهُ و ما أعطى ، و ما رأى و ما سَمِعَ ···ثُمَّ كانَ لا يَهتدي لطريقٍ لو سَلَكَهُ ما لا يحصى ، و لا يَحفَظُ عِلْما و لو دَرَسَهُ عُمْرَهُ ، و لا يَعْتَقِدُ دِينا ، و لا يَنْتَفِعُ بتَجْرِبَةٍ ، و لا يَسْتَطيعُ أن يَعْتَبِر شيئا على ما مضى ، بَل كانَ حَقيقا أنْ يَنْسَلِخَ مِن الإنْسانيّةِ أصْلاً
··· و أعظمُ من النِّعمَةِ على الإنسانِ في الحِفْظِ النِّعمَةُ في النِّسْيانِ ؛ فإنَّهُ لولا النِّسْيانُ لَما سَلا أحَدٌ عن مُصيبَةٍ .
امام صادق عليه السلام ـ در حديث مفضّل ـ فرمود : آيا انديشيده اى كه اگر انسان از ميان اين ويژگيها، فقط حافظه را كم داشت، حال و روزش چگونه بود ؟ و اگر موضوعات سودمند و زيانبار و گرفته ها و داده ها و ديده ها و شنيده هاى خود را در حافظه اش نگه نمى داشت چه اختلالاتى در كارها و زندگى و تجربياتش به وجود مى آمد ··· ؟ اگر راهى را بارها و بارها مى پيمود، باز آن را گم مى كرد ، اگر همه عمرش را درس مى خواند، دانشى را به خاطر نمى سپرد ، به دينى اعتقاد نمى يافت و از تجربه اى بهره مند نمى شد و نمى توانست از گذشته ها كمترين عبرتى بگيرد ، به طور كلى سزاوار بود كه از انسان بودن يكسره خارج شود
··· بالاتر از نعمتِ حافظه براى انسان، نعمتِ فراموشى است ؛ زيرا اگر فراموشى نبود، هيچ كس هيچ مصيبتى را از ياد نمى برد .
الإمامُ الصَّادقُ عليه السلام : قالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : أ لاَ اُخبِرُكُم بأبعَدِكُم مِنّي شَبَها ؟ قالوا : بلى يا رسولَ اللّه ِ . قالَ : الفاحِشُ المُتَفَحِّشُ البَذِيُّ البَخيلُ المُخْتالُ الحَقودُ الحَسودُ .
امام صادق عليه السلام : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : آيا به شما بگويم كه بى شباهت ترين شما به من كيست ؟ عرض كردند : آرى ، اى رسول خدا! فرمود : دشنام گوىِ بى پروا از شنيدن دشنام و لوده و بخيل و خودپسند و كينه توز و حسود .
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : حِقدُ المؤمنِ مَقامُهُ ، ثُمَّ يُفارِقُ أخاهُ فلا يَجِدُ علَيهِ شَيئا ، و حِقْدُ
الكافِرِ دَهْرُهُ .
امام صادق عليه السلام : كينه مؤمن يك لحظه است و زمانى كه از برادر خود جدا شد، در دل خود كينه اى نسبت به او نگه نمى دارد ؛ اما كينه كافر مادام العمر است .
امام صادق عليه السلام : كينه مؤمن تا زمانى است كه نشسته است، همين كه برخاست كينه نيز از دل او مى رود .