احادیث امیرالمؤمنین علی علیه السلام

امام على عليه السلام : نفْس همواره به بدى و زشت كارى فرمان مى دهد. پس هركه به نفْس خويش اعتماد كند نفْس به او خيانت مى ورزد و هركه به آن دل خوش كند نفْس او را به هلاكت مى افكند و هركه از آن خشنود شود، نفْس او را به جايگاه هاى بد درآورد .

امام على عليه السلام : براستى كه اين نفْس همواره به بدى فرمان مى دهد. بنا بر اين، هر كس عنان آن را رها كند [همچون مركبى سركش ]او را به تاخت به سوى گناهان مى برد.

امام على عليه السلام : همانا نفْس تو بسيار فريبكار است. اگر به آن اعتماد كنى، شيطان تو را به سمت ارتكاب حرام ها مى كشاند.

امام على عليه السلام : زمانى كه به نفْس خود بيشترين اعتماد را دارى، از فريب او بيشتر برحذر باش.

امام على عليه السلام : هيچ معصيتى از معاصى خداوند نيست مگر اينكه با شهوتى همراه است. پس، رحمت خدا بر انسانى كه از شهوات خويش باز ايستد و هواى نفْس خود را سركوب كند؛ زيرا كه اين نفْس به سختى از شهوات باز مى ايستد و همواره به نافرمانىِ برخاسته از هوس، گرايش دارد.

امام على عليه السلام ـ در حكم استاندارى مصر به مالك اشتر ـ نوشت : [امير المؤمنين على ]او (مالك) را به پرواى از خدا و برگزيدن راه طاعت او فرمان مى دهد··· و از او مى خواهد كه خواهش هاى نفْس خويش را درهم شكند و مهار آن را هنگام سركشى محكم گيرد؛ زيرا كه نفْس همواره، به بدى فرمان مى دهد، مگر آنكه خداوند رحم كند··· پس بر هوا و هوس خويش مسلّط باش و آنچه را كه حرام است از نفْس خود دريغ دار؛ زيرا كه دريغ داشتن از نفْس، دادخواهى از اوست در آنچه كه دوست دارد يا ناخوش مى دارد.

امام على عليه السلام ـ در بخشى از نامه خود به معاويه ـ نوشت : به راستى كه نفْس تو، تو را به شرّ و بدى وادار ساخته و در گمراهى فرو برده و در مهلكه ها در انداخته و راه ها[ى درستى و رستگارى ]را بر تو صعب العبور ساخته است.

امام على عليه السلام : همانا نفْس تو مَركب توست ؛ اگر آن را به مشقّت اندازى نابودش مى كنى و اگر با آن مدارا كنى زنده اش نگه مى دارى.

امام على عليه السلام : نَفْس، بد عُنق است و گوش، حرف نا شنو. پس، با فشار آوردن بر دلت، [توانايى ]فهم خود را از بين مَبَر ؛ زيرا هر عضوى از بدن نياز به استراحت دارد.

امام على عليه السلام : هر كه خود را در مقام پيشوايى مردم قرار دهد بايد پيش از تعليم ديگران، به تعليم خود بپردازد و پيش از آنكه به زبانش تربيت كند، با رفتار خود تربيت نمايد و كسى كه آموزگار و مربّى خود باشد بيشتر سزاوار بزرگداشت است تا آن كه آموزگار و مربى ديگران است.