احادیث امیرالمؤمنین علی علیه السلام

امام على عليه السلام : سوگند به خدا كه هيچ امّتى پس از پيامبر خود دچار اختلاف نشد، جز آن كه باطل آن بر حقّ آن چيره گشت مگر اين كه خدا نخواست.

امام على عليه السلام ـ آنجا كه از چيره شدن سپاه معاويه به ياران خود خبر مى دهد ـ فرمود: سوگند به خدا كه گمان مى كنم اين جماعت بزودى بر شما چيره شوند؛ زيرا آنان بر باطل خود همداستانند و شما با آنكه بر حقّيد پراكنده و نا همدل. شما از پيشواى حقّ خود نافرمانى مى كنيد و آنها از پيشواى باطل خويش فرمان مى برند. آنان نسبت به پيشواى خود امانتدارند و شما خيانتكار. آنان در سرزمينشان درستكارند، حال آنكه شما فساد و تباهى مى آفرينيد.

امام على عليه السلام : مردم تا زمانى كه [در جايگاه هاى اجتماعى ]گونه گون باشند پيوسته در خير و خوبى به سر خواهند برد و هرگاه برابر شوند نابود گردند.

امام على عليه السلام ـ پس از آنكه به خلافت رسيد به سران لشكر ـ فرمود: امّا بعد، پيشينيان شما در حقيقت به اين سبب به هلاكت درافتادند كه مردم را از حقّ [خود ]محروم كردند و آنان هم [به ناچار] آن را خريدند و آنان را به راه نادرستى و باطل سوق دادند و مردم هم[ناگزير]از باطل پيروى كردند . .

امام على عليه السلام : استوارى دين و دنيا به وجود چهار كس است: عالِمى كه علم خويش را به كار بندد، نادانى كه از علم آموختن ننگ نداشته باشد، بخشنده اى كه در بخشش خود بخل نورزد و نادارى كه آخرتش را به دنيايش نفروشد؛ زيرا هرگاه عالِم علم خود را فرو گذارد [و به كار نبندد]، نادان از آموختن علم سر باز زند و هرگاه توانگر از بذل و بخشش بخل ورزد، نادار آخرت خود را به دنيايش بفروشد.

امام على عليه السلام : قوام دنيا به وجود چهار كس است: به عالِمى كه علم خود را به كار بندد، به توانگرى كه بخشش كند، به نادانى كه تكبّر مانع علم آموختن او نشود و به تهيدستى كه آخرتش را براى دنياى ديگرى نفروشد. هرگاه عالِم علمش را به كار نبندد و توانگر از بخشش خوددارى كند و جاهل از آموختن تكبّر ورزد و تهيدست آخرت خود را براى دنياى ديگرى بفروشد، پس هلاكت بر آنان باد.

امام على عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال از احوال عامّه مردم ـ فرمود: فساد توده مردم، ناشى از فساد خواصّ است. خواصّ به پنج گروه تقسيم مى شوند: عالمان كه راهنمايانِ به سوى خدايند، پارسايان كه راه منتهى به خدايند، بازرگانان كه اُمناى خدايند، رزمندگان كه ياوران دين خدايند و زمام داران كه سرپرستان خلق خدايند. پس، اگر عالم، طمّاع و مال اندوز باشد، ديگر از چه كسى بايد راهنمايى خواست و اگر پارسا، به دنيا و آنچه مردم دارند راغب باشد، ديگر به چه كس اقتدا شود و اگر بازرگان خيانت پيشه باشد و زكات ندهد، به چه كسى مى توان اطمينان و اعتماد كرد و اگر رزمنده خودنما باشد و چشم به كسب مال و ثروت داشته باشد، ديگر به وسيله چه كسى از مسلمانان دفاع شود و اگر زمامدار ستمگر باشد و در احكام و فرامينْ ستم و بى عدالتى روا دارد، ديگر به وسيله چه كسى دادِ ستمديده از ستمگر گرفته شود؟ سوگند به خدا كه مردم را نابود نكرد مگر عالمان طمعكار و پارسايان دنيا خواه و بازرگانان خيانت پيشه و رزمندگان رياكار و زمام داران ستمگر. «و بزودى كسانى كه ستم كرده اند، بدانند كه به كدام بازگشتگاه بر خواهند گشت».

امام على عليه السلام : هرگاه فرومايگان زمامدار شوند، گران مايگان نابود گردند.

امام على عليه السلام : هرگاه مردمان فرومايه استيلا يابند، به بزرگواران زورگويى و ستم مى شود .

امام على عليه السلام : ضايع ساختن ره توشه و تباه كردن معاد، از جمله موارد فساد (اسرافكارى) است.