احادیث امیرالمؤمنین علی علیه السلام

امام على عليه السلام : معذّبترين مردم در روز قيامت، كسى است كه از قضاى خداوند ناخشنود باشد.

امام على عليه السلام : هر كه براى دنيا اندوه خورد، از قضاى الهى ناخشنود است.

امام على عليه السلام : هان! حذر كنيد، حذر كنيد از پيروى مهتران و اشراف خود! همانان كه به شرافت خانوادگى خويش نازيدند و از نژاد خود فراتر رفتند و به پروردگار خويش زشتى نسبت دادند و از سر ستيز با قضاى خدا و چيره آمدن بر نعمتهاى او، آنچه را كه خداوند به آنها داده بود [از نعمتها] انكار كردند.

امام على عليه السلام ـ به شريح ـ فرمود: اى شريح! تو در جايى نشسته اى كه جز پيامبرى يا وصىّ پيامبرى و يا شقاوتمندى در آن جا نمى نشيند.

امام على عليه السلام : برترين مردم داورترين آنها به حق است و محبوبترين آنان نزد خداوند سبحان راست گوترين آنهاست.

امام على عليه السلام : منفورترين خلايق نزد خداوند دو مردند: ··· و مردى كه ··· ميان مردم به داورى مى نشيند و خود را عهده دار روشن ساختن شبهات و مشكلات ديگرى مى بيند. اگر قضيه مشكل و مبهمى برايش پيش آيد، پاسخهايى مهمل و پوسيده از پيش خود براى آن آماده مى كند و بر طبق آنها حكم مى دهد. داوريهايش مانند تار عنكبوت [سست ]است، خودش نمى داند كه درست حكم كرد، يا نادرست··· از ستم داورى او خونها فرياد مى زنند و ميراثها [كه بر اساس داورى ناحق او به صاحبانش نرسيده ]مى نالند.

امام على عليه السلام ـ در فرمان استاندارى مصر به مالك اشتر ـ نوشت : براى داورى ميان مردم، بهترين و برترين فردى را كه به نظرت مى رسد از ميان رعيت انتخاب كن؛ كسى كه كارها بر او تنگ نيايد [و از حل اختلافات در نماند] و [ستيزه گرى ]طرفين دعوا او را به لجاجت و پافشارى در رأى خويش وا ندارد . ، در لغزش فرو نرود و هر گاه حقيقت را شناخت [و به حكم نادرست خود پى برد]، از بازگشت به حق خوددارى نكند و خويشتن را در پرتگاه طمع ننشاند و به فهم سطحى قضايا بسنده نكند و دنبال فهم عميق و دقيق آنها باشد. در موارد شبهه ناك بيش از همه درنگ و احتياط كند و بيش از همه دنبال دليل و برهان باشد و از مراجعه داد خواهان كمتر به ستوه آيد و در كشف حقيقت دعاوى، از همه شكيباتر باشد و چون حقيقت روشن شد [در صدور حكم]، از هر كس ديگر بيشتر قاطعيت نشان دهد. كسى باشد كه مدح و ستايش، او را فريفته و خودبين نسازد و تشويق و تحريك، او را به سويى متمايل نسازد و البته چنين كسانى اندك شمارند. آن گاه، خودت به كار قضاوت او بسيار رسيدگى كن.

امام على عليه السلام : فرمان خداوند سبحان را بر پا ندارد، جز آن كس كه اهل رشوه و كوتاه آمدن نباشد، [در برابر ستمگر ]كُرنش و اظهار خوارى نكند و از مطامع پيروى ننمايد.

امام على عليه السلام ـ به شريح ـ فرمود : ميان مسلمانان در نگاه كردن و سخن گفتن و نشستنت برابرى را رعايت كن، تا نزديكانت به جانبدارى (ستم) تو اميد نبندند و دشمنانت از دادگرى تو، نوميد نشوند.

امام على عليه السلام : شايسته است كه قاضى از التفات كردن به يكى از طرفين دعوا و التفات نكردن به ديگرى خوددارى ورزد و نگاههايش را ميان آن دو عادلانه تقسيم كند و به هيچ طرف دعوا اجازه ندهد به ديگرى زورگويى و دراز دستى كند.