احادیث امیرالمؤمنین علی علیه السلام

امام على عليه السلام : پنج چيز است كه بايد قاضى [درباره آنها] به ظاهِر حكم عمل كند: ولايت (حق ولايت و سرپرستى كه خدا يا امام براى هر كس يا ولىّ طفل قرار داده است)، همسران (يعنى مسأله زناشويى كه بين مسلمانان مشهور است)، ميراثها، ذبايح (حلال بودن كشتار مسلمانان) و شهادات. هر گاه شهود، ظاهِرا امين و در خور اعتماد باشند، شهادتشان پذيرفته است و لازم نيست از باطن آنها جستجو كرد.

امام على عليه السلام : آن جا كه قاضيان در قصاص [ريختن خون] يا قطع [دست سارق] اشتباه كنند، ديه اش با بيت المال مسلمانان است.

امام على عليه السلام ـ در نكوهش اختلاف علما در فتوا ـ فرمود : قضاوت در حكمى از احكام به يكى از آنان ارجاع مى شود و او درباره آن به نظر خود حكمى صادر مى كند. سپس همان مشكل نزد ديگرى بُرده مى شود و او بر خلاف حكم اوّلى رأى مى دهد. آن گاه قاضيان حكمهاى صادره خود را نزد پيشوايى كه آنان را به قضاوت گماشته است، مى برند و او آراى همه آنان را تأييد مى كند. حال آن كه خدايشان يكى و پيامبرشان يكى و كتابشان يكى است! آيا خداوند سبحان آنان را به اختلاف [احكام و آرا] دستور داده است و از او پيروى كرده اند؟ يا آنها را از اختلاف نهى فرموده و بر خلاف نهى او عمل كرده اند؟ يا نكند خداوند سبحان دين ناقصى فرستاده و براى كامل كردن آن از ايشان كمك خواسته است؟!

امام على عليه السلام ـ در نامه خود به محمّد بن ابى بكر ـ نوشت : در يك موضوع، دو حكم متفاوت صادر مكن؛ زيرا كارَت پريشان مى گردد و از حق منحرف مى شوى.

امام على عليه السلام ـ خطاب به شريح ـ فرمود : مبادا حكمى را درباره قصاص يا حدّى از حدود خدا يا حقى از حقوق مسلمانان اجرا كنى، تا اين كه قبلاً آن را به اطلاع من برسانى.

امام على عليه السلام : آفت قاضيان، طمع است.

امام على عليه السلام : زننده ترين چيز، ستم (حكم نارواى) قاضيان است.

امام على عليه السلام : داورى كردن با تكيه به گمان از عدالت به دور است.

امام على عليه السلام : دل، كتاب ديده است.

امام على عليه السلام : دل، خزانه دار زبان است.