امام على عليه السلام : هر گاه خداوند بنده اى را دوست داشته باشد، دلى سالم و خُلقى نيك و درست روزيش فرمايد.
الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ في المُناجاةِ ـ : إلهي هَبْ لي كمالَ الانقِطاعِ إلَيكَ ، و أنِرْ أبصارَ قُلوبِنا بِضِياءِ نَظَرِها إلَيكَ ، حتّى تَخرِقَ أبصارُ القُلوبِ حُجُبَ النُّورِ ، فَتَصِلَ إلى مَعدِنِ العَظَمةِ ، و تَصيرَ أرواحُنا مُعَلّقةً بِعِزِّ قُدسِكَ .
امام على عليه السلام ـ در مناجات ـ گفت: معبودا! بريدن از هر چيز و روى كردن كامل به خودت را ارزانيم دار و ديدگان دلهاى ما را به واسطه نور نگاهشان به تو روشن فرما، تا ديدگان دلها پرده هاى نور را از هم بدرند و به معدن عظمت بپيوندند و جانهاى ما به عزّت قدس تو بياويزند.
امام على عليه السلام : نزديك است كه نهان خانه هاى دلها بر عيبهاى پوشيده و نهفته آگاه شوند.
عنه عليه السلام : الناظِرُ بالقَلبِ العامِلُ بالبَصَرِ يكونُ مُبتَدَأُ عملِهِ أن يَعلَمَ : أ عَمَلُهُ علَيهِ أم
لَهُ ؟! فإن كانَ له مَضى فيهِ ، و إن كانَ علَيهِ وَقَفَ عَنهُ .
امام على عليه السلام : كسى كه با چشم دل مى بيند و از روى بصيرت كار مى كند، بايد پيش از آغاز هر كارى بداند كه آيا عمل او به زيان اوست يا به سودش؟ اگر به سود او بود، آن را انجام دهد و اگر به زيانش بود، از انجام آن باز ايستد.
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : أرى نُورَ الوَحيِ و الرِّسالَةِ، و أشُمُّ رِيحَ النُّبُوَّةِ ، و لقد سَمِعتُ رَنَّةَ (رَنَةَ) الشَّيطانِ حينَ نَزَلَ الوَحيُ علَيهِ ـ صلى الله عليه و آله ـ فقلتُ : يا رسولَ اللّه ِ ، ما هذهِ الرَّنَّةُ ؟ فقالَ : هذا الشَّيطانُ قد أيِسَ مِن عِبادَتِهِ ، إنّكَ تَسمَعُ ما أسمَعُ ، و تَرى ما أرى ، إلاّ أنَّكَ لَستَ بِنَبيٍّ ، و لكنَّكَ لَوَزيرٌ ، و إنّكَ لَعَلى خَيرٍ .
امام على عليه السلام : من نور وحى و رسالت را مى ديدم و شميم نبوّت را مى بوييدم. هنگامى كه بر پيامبر وحى نازل شد، فرياد شيطان را شنيدم. گفتم: اى رسول خدا! اين چه فريادى است؟ فرمود: اين شيطان بود كه از عبادت خويش [از سوى مردم ]نوميد شد. همانا آنچه را من مى شنوم، تو نيز مى شنوى و آنچه را من مى بينم تو هم مى بينى جز اين كه تو پيامبر نيستى، اما البته وزير [و دستيار] هستى. راستى كه تو در راه خير و صلاح هستى.
عنه عليه السلام : إنّما مَثَلي بينَكُم كَمَثَلِ السِّراجِ في الظُّلمَةِ ، يَستَضيءُ بهِ مَن وَلَجَها ، فاسمَعوا أيُّها الناسُ و عُوا ، و أحضِروا آذانَ قُلوبِكُم تَفهَمُوا (تَفقَهُوا) .
امام على عليه السلام : حكايت وجود من در ميان شما، در حقيقت، حكايت چراغ است در تاريكى، كه هر كس قدم در تاريكى نهد از نور آن چراغ پرتو مى گيرد. پس اى مردم! بشنويد و حفظ كنيد و گوشهاى دلهايتان را آماده سازيد، تا بفهميد.
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : إنّ للقُلوبِ شَهوَةً و إقبالاً و إدبارا ، فَأتُوها مِن قِبَلِ شَهوَتِها و إقبالِها ، فإنّ القَلبَ إذا اُكرِهَ عَمِيَ .
امام على عليه السلام : همانا دلها داراى خواهش هستند؛ گاه به چيزى رو مى كنند و گاه روى مى گردانند. پس، هر گاه خواستند و اقبال كردند، آنها را به كار گيريد؛ چه آن كه دل اگر [به كارى ]مجبور شود، كور گردد.
عنه عليه السلام : إنَّ لِلقُلوبِ إقبالاً و إدبارا ، فإذا أقبَلَت فَاحمِلُوها علَى النَّوافِلِ ، و إذا أدبَرَتْ فَاقتَصِرُوا بها علَى الفَرائضِ .
امام على عليه السلام : همانا دلها را روى آوردنى است و روى گرداندنى. پس هر گاه روى آورند، آنها را به انجام مستحبّات وا داريد و هر گاه پشت كردند، به انجام فرايض از سوى آنها بسنده كنيد.
امام على عليه السلام : اين دلها نيز همچون بدنها خسته مى شوند. پس براى [رفع خستگى ]آنها حكمتهاى تازه و طرفه بجوييد.
امام على عليه السلام : دلهاى خود را از چرك گناهان پاك كنيد تا حسنات شما دو چندان شود.