احادیث امیرالمؤمنین علی علیه السلام

الإمامُ عليٌّ عليه السلام : ··· و لا عَرَضَ لَهُ أمرانِ إلاّ أخَذَ بأشَدِّهِما .

امام على عليه السلام : ··· هيچ گاه دو كار برايش پيش نيامد، مگر اينكه [رسول خدا صلى الله عليه و آله ]دشوارترين آن دو را برگزيد.

الإمامُ عليٌّ عليه السلام : إنّ يَهوديّا كانَ لَهُ على رَسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله دَنانيرُ فتَقاضاهُ ، فقالَ لَهُ : يا يَهوديُّ، ما عِندي ما اُعطيكَ ، فقالَ : فإنّي لا اُفارِقُكَ يا محمّدُ حتّى تَقضيَني ، فقالَ : إذَنْ أجلِسَ مَعكَ ، فجَلَسَ مَعهُ حتّى صَلّى في ذلكَ المَوضِعِ الظُّهرَ و العَصرَ و المَغرِبَ و العِشاءَ الآخِرَةَ و الغَداةَ ، و كانَ أصحابُ رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله يَتهَدَّدونَهُ و يَتَواعَدونَهُ ، فنَظَرَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله إلَيهِم فقالَ : ما الّذي تَصنَعونَ بهِ ؟! فقالوا : يا رسولَ اللّه ِ، يَهوديٌّ يَحبِسُكَ ؟! فقال صلى الله عليه و آله : لَم يَبعَثْني رَبّي عَزَّ و جلَّ بأن أظلِمَ مُعاهِدا و لا غَيرَهُ ، فلَمّا علا النّهارُ قالَ اليَهوديُّ : أشهَدُ أن لا إلهَ إلاّ اللّه ُ و أشهَدُ أنَّ محمّدا عَبدُهُ و رَسولُهُ ، و شَطْرُ مالي في سَبيلِ اللّه ِ . أما و اللّه ِ ما فَعَلتُ بِكَ الّذي فَعَلتُ إلاّ لأنظُرَ إلى نَعتِكَ في التَّوراةِ ، فإنّي قَرأتُ نَعتَكَ في التَّوراةِ : محمّدُ بنُ عبدِ اللّه ِ مَولِدُهُ بمَكّةَ و مُهاجَرُهُ بطَيبَةَ ، و لَيسَ بِفَظٍّ و لا غَليظٍ و لا سَخّابٍ ، و لا مُتَزيِّنٍ (و لا صَخّابٍ ، و لا مُتَرَيِّنٍ) بالفُحشِ و لا قَولِ الخَناءِ ، و أنا أشهَدُ أن لا إلهَ إلاّ اللّه ُ ، و أنّكَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ، و هذا مالي ، فاحكُمْ فيهِ بِما أنزَلَ اللّه ُ . و كان اليَهوديُّ كَثيرَ المالِ ، ثُمّ قالَ . عليه السلام : كانَ فِراشُ رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله عَباءةً ، و كانَت مِرفَقَتُهُ أدَمَ حَشْوُها لِيفٌ ، فثُنِيَت لَهُ ذاتَ لَيلَةٍ ، فلَمّا أصبَحَ قالَ : لَقد مَنَعَني الفِراشُ اللّيلَةَ الصَّلاةَ ، فأمَرَ عليه السلام أن يُجعَلَ بِطاقٍ واحِدٍ .

امام على عليه السلام : يك نفر يهودى از رسول خدا صلى الله عليه و آله چند دينار طلبكار بود و آنها را مطالبه كرد. حضرت فرمود : اى مرد يهودى! فعلاً چيزى ندارم كه به تو بدهم. او گفت : اى محمّد! رهايت نمى كنم تا طلبم را بپردازى. رسول خدا فرمود : پس، من هم با تو مى نشينم. حضرت در كنار او آن قدر نشست كه در همان جا نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا و صبح را خواند. اصحاب رسول خدا صلى الله عليه و آله آن مرد را تهديد مى كردند. پيامبر به آنان نگاه كرد و فرمود : با او چه مى كنيد؟! عرض كردند : اى رسول خدا! يك نفر يهودى شما را نگه دارد؟! فرمود : پروردگارم عزّ و جلّ مرا مبعوث نكرده است كه به معاهد و غير معاهد ستم كنم. چون روز بالا آمد مرد يهودى گفت : گواهى مى دهم كه هيچ خدايى جز اللّه نيست و گواهى مى دهم كه محمّد بنده و فرستاده اوست. و نصف مالم را در راه خدا دادم. به خدا قسم اين كار را با تو نكردم، مگر براى اينكه اوصافى را كه از تو در تورات آمده است امتحان كنم. من اوصاف تو را در تورات چنين خوانده ام : محمّد بن عبد اللّه زادگاهش مكّه است و هجرتگاهش طَيْبَه. نه تند خوست و نه خشن و نه داد و بيداد راه مى اندازد و نه زبانش را به فحش و ناسزا مى آلايد. اكنون من گواهى مى دهم كه هيچ خدايى جز اللّه نيست و تو رسول خدا هستى و اينك اموال من در اختيار شماست و هر گونه كه خداوند دستور داده درباره آن حكم فرما. آن مرد يهودى مال و ثروت زيادى داشت. امام على عليه السلام سپس فرمود : بستر رسول خدا صلى الله عليه و آله يك عبا بود و بالش او پوستى پر شده از الياف درخت خرما. يك شب آن را براى پيامبر دولا كردم. صبح كه شد پيامبر فرمود : اين بستر، ديشب مرا از نماز باز داشت. آنگاه حضرت عليه السلام دستور داد آن را يك لا كردند.

الإمامُ عليٌّ عليه السلام : لَقد رأيتُني يَومَ بَدرٍ و نحنُ نَلوذُ بالنَّبيِّ صلى الله عليه و آله و هُو أقرَبُنا إلَى العَدُوِّ ، و كانَ مِن أشَدِّ النّاسِ يَومَئذٍ بأسا .

امام على عليه السلام : در جنگ بدر ما به پيامبر صلى الله عليه و آله پناه مى برديم و آن حضرت از همه ما به دشمن نزديكتر بود و در آن روز از همه ما شجاعت بيشترى نشان داد.

عنه عليه السلام : كُنّا إذا احمَرَّ البأسُ و لَقِيَ القَومُ القَومَ اتّقَينا برسولِ اللّه ِ، فما يَكونُ أحَدٌ أقرَبَ إلَى العَدُوِّ مِنهُ .

امام على عليه السلام : وقتى جنگ شدّت مى گرفت و دو سپاه به جان هم مى افتادند، ما خود را در پناه رسول خدا قرار مى داديم و هيچ كس به دشمن نزديكتر از آن حضرت نبود.

عنه عليه السلام : كُنّا إذا حَمِيَ البأسُ و لَقِيَ القَومُ اتَّقَينا برسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ، فما يكونُ مِنّا أحَد أقرَبَ إلَى العَدُوِّ مِنهُ .

امام على عليه السلام : وقتى آتش جنگ شعله ور مى شد و دو سپاه درگير مى شدند، ما خود را در نزديكى رسول خدا قرار مى داديم؛ زيرا هيچ يك از ما به دشمن نزديكتر از پيامبر نبود.

الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ مِن كِتابِهِ إلى مُعاويَةَ ـ : كانَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله إذا احمَرَّ البأسُ و أحجَمَ النّاسُ قَدَّمَ أهلَ بَيتِهِ ، فَوَقى بِهِم أصحابَهُ حَرَّ السُّيوفِ و الأسِنَّةِ ، فقُتِلَ عُبَيدَةُ بنُ الحارِثِ يَومَ بَدرٍ ، و قُتِلَ حَمزَةُ يَومَ اُحُدٍ ، و قُتِلَ جَعفرٌ يَومَ مُؤتَةَ .

امام على عليه السلام ـ در نامه خود به معاويه ـ نوشت : هرگاه جنگ بالا مى گرفت و مردم از ترس وا پس مى رفتند، رسول خدا صلى الله عليه و آله اعضاى خاندانش را پيش مى انداخت و به وسيله آنها، ياران خود را از سوزش شمشيرها و نيزه ها حفظ مى كرد. از همين رو بود كه عبيدة بن حارث در جنگ بدر كشته شد و حمزه در جنگ احد و جعفر در جنگ موته .

الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ في وَصفِ النَّبيِّ صلى الله عليه و آله ـ : ما انتَصَرَ لنَفسِهِ مِن مَظلِمَةٍ حتّى تُنتَهَكَ مَحارِمُ اللّه ِ ، فيَكونَ حينئذٍ غَضَبُهُ للّه ِ تباركَ و تعالى .

امام على عليه السلام ـ در وصف پيامبر صلى الله عليه و آله ـ فرمود : براى ستمى كه بر خودش مى رفت انتقام نمى گرفت مگر آنگاه كه حرمت هاى خداوند هتك مى شد. در اين هنگام براى خداى تبارك و تعالى خشم مى گرفت.

الإمامُ عليٌّ عليه السلام : لَمّا نَزَلَ علَى النَّبيِّ صلى الله عليه و آله «يا أيُّها المُزَّمِّلُ* قُمِ اللَّيلَ إلاّ قَليلاً» . قامَ اللَّيلَ كلَّهُ حتّى تَوَرَّمَت قَدَماهُ ، فجَعَلَ يَرفَعُ رِجلاً و يَضَعُ رِجلاً ، فهَبَطَ علَيهِ جِبريلُ فقالَ : «طه» يَعني الأرضَ بِقدَمَيكَ يا محمّدُ «ما أنزَلْنا عَلَيْكَ القُرْآنَ لِتَشْقى» ،و أنزَلَ «فاقْرأوا ما تَيَسَّرَ مِنَ القُرْآنِ» . .

امام على عليه السلام : وقتى آيه «اى جامه به خويشتن فرو پيچيده، به پا خيز شب را مگر اندكى» بر پيامبر نازل شد، آن حضرت تمام شب را به عبادت مى پرداخت تا جايى كه پاهايش ورم كرد به طورى كه [موقع نماز خواندن ]يك پايش را بلند مى كرد و يكى را روى زمين مى گذاشت. پس جبرئيل بر آن حضرت فرود آمد و گفت : «طه» يعنى هر دو پايت را به زمين بگذار اى محمّد «ما قرآن را بر تو نازل نكرديم كه به رنج افتى» و نيز اين آيه را نازل كرد : «پس، آنچه از قرآن ميسّر است تلاوت كنيد».

الإمامُ عليٌّ عليه السلام : مَنِ اقتَبَسَ عِلما من عِلمِ النُّجومِ مِن حَمَلَةِ القرآنِ ازدادَ بهِ إيمانا و يَقينا ، ثُمّ تَلا : «إنّ في اخْتِلافِ اللَّيلِ و النَّهارِ وَ ما خَلق اللّه فِى السّمواتِ وَ الاَرض لِلآيات لِقوم يَتّقون» . .

امام على عليه السلام : هر قرآن دانى، اگر شمّه اى از دانش نجوم بداند، بر ايمان و يقين او افزوده مى شود. حضرت سپس اين آيه را تلاوت كرد : «همانا در گردش شب و روز و آنچه خدا در آسمان ها و زمين آفريده است ، نشانه هايى براى پرهيزكاران است . ».

عنه عليه السلام ـ لَمّا قالَ لَهُ رجُلٌ يَستَخدِمُ عِلمَ النُّجومِ : إن سِرتَ في هذا الوَقتِ خَشِيتُ أن لا تَظفِرَ بمُرادِكَ ـ : أ تَزعُمُ أنّكَ تَهدي إلَى السّاعَةِ الّتي مَن سارَ فيها صُرِفَ عنهُ السُّوءُ ، و تُخَوِّفُ مِن السّاعَةِ الّتي مَن سارَ فيها حاقَ بهِ الضُّرُّ ؟ ! فمَن صَدَّقَكَ بهذا فَقد كَذَّبَ القرآنَ ، و استَغنى عَنِ الاستِعانَةِ باللّه ِ في نَيلِ المَحبوبِ ، و دَفعِ المَكروهِ ···
ثُمّ أقبَلَ عليه السلام علَى النّاسِ فقالَ : أيُّها النّاسُ ، إيّاكُم و تَعَلُّمَ النُّجومِ إلاّ ما يُهتَدى بهِ في بَرٍّ أو بَحرٍ ، فإنّها تَدعو إلَى الكِهانَةِ ، و المُنَجِّمُ كالكاهِنِ ، و الكاهِنُ كالسّاحِرِ ، و السّاحِرُ كالكافِرِ ، و الكافِرُ في النّارِ ، سِيروا علَى اسمِ اللّه ِ .

امام على عليه السلام ـ آنگاه كه مردى اختربين به ايشان عرض كرد : اگر در اين زمان [براى جنگ با خوارج ]بروى مى ترسم به مراد خود نرسى ـ فرمود : آيا خيال مى كنى تو مى توانى ساعتى را نشان دهى كه هر كس در آن ساعت سفر كند بلا و بدى از او دور شود و از ساعتى برحذر دارى كه هر كس در آن ساعت سفر كند ضرر و زيان او را در برمى گيرد؟! آن كس كه سخنان تو را تصديق كند، قرآن را تكذيب كرده است و براى رسيدن به مطلوب و دفع امور ناخوشايند، از كمك گرفتن از خدا بى نيازى نشان داده است···
حضرت سپس رو به مردم كرد و فرمود : اى مردم! از آموختن اختر شناسى بپرهيزيد مگر آن مقدارى كه در بيابان يا دريا وسيله راهيابى مى شود؛ زيرا اختر شناسى به كهانت و پيشگويى مى انجامد و اخترگو مانند كاهن است، و كاهن چون ساحِر و ساحر همانند كافر و كافر در آتش است؛ [اينك] به نام خدا حركت كنيد.