احادیث امیرالمؤمنین علی علیه السلام

نفاق، چهار پايه دارد: هوس، سهل انگارى، خشم و طمع.
هوس، خود، چهار شعبه دارد: ستم، تجاوز، شهوت و سركشى. هر كس ستم كند، گرفتارى هايش زياد مى شود و تنها مى مانَد و [ديگران] از كمك به او خوددارى مى كنند. هر كس تجاوز (زياده خواهى) كند، مردم از بدى هايش در اَمان نيستند و دلش سالم نمى مانَد و نمى تواند در برابر خواسته هاى نفسانى اش خويشتندارى كند. هر كس شهوات خود را تعديل نكند، در پليدى ها فرو مى رود و هر كس سركشى كند، خودخواسته و بى دليل، به بى راهه مى رود.
سهل انگارى نيز چهار شعبه دارد: غفلت، آرزو، ترس و امروز و فردا كردن. و اين بدان جهت است كه ترس، [انسان را] از حقّ، دور مى كند و امروز و فردا كردن، موجب كوتاهى كردن در انجام عمل [صالح] مى شود تا اجل به سراغ انسان بيايد (اجل انسان فرا رسد). و آرزو اگر نبود، انسان، حساب كار خود را مى دانست و انسان، اگر حساب كار خود را مى دانست، از نگرانى و دلهره جان مى سپُرد، و غفلت، موجب كم گذاشتن در كار مى شود.
خشم نيز چهار شعبه دارد: خودبرتربينى، فخرفروشى، غرور و تعصّب. هر كس تكبّر داشته باشد، از [راه] حقّ، منحرف مى شود و هر كس فخرفروشى كند، به گناه مى افتد و هر كس غرور داشته باشد، بر گناهان اصرار مى ورزد (گناهان را تكرار مى كند) و هر كس گرفتار تعصّب شود، ستم خواهد كرد. پس چه بد چيزى است آن كه نتيجه اش پشت كردن به حقّ باشد و گناه و اصرار بر گناه و انحراف از راه راست را نيز به دنبال بياورد.
طمع نيز چهار شعبه دارد: سرمستى، خوش گذرانى، خيره سرى (لجاجت) و ثروت اندوزى. سرمستى، در محضر خداوند، خوشايند نيست و خوش گذرانى، غرور است و خيره سرى، بلايى است براى آدمى، كه او را به كشيدن بار گناهان، وادار مى كند و ثروت اندوزى، سرگرمى و بازى و گرفتارى و جايگزين كردن.
چيزى پَست تر (يعنى دنيا) به جاى چيزى بهتر (يعنى آخرت) است اين بود [شرح] نفاق و پايه ها و شاخه هاى آن!

كار آخرتى را وسيله رسيدن به اهداف دنيايى قرار نده و دنيا را بر آخرت، ترجيح مده؛ زيرا اين [دو]، خصلت منافقان و روش بى دينان است.

شما را از منافقان، بر حَذَر مى دارم؛ چرا كه آنان مردمانى گم راه و گم راه كننده اند. خود، لغزيده اند و ديگران را نيز مى لغزانند. به رنگ هاى گوناگون در مى آيند و از هر راهى [شما را] مى فريبند و با هر وسيله اى قصد [ضربه زدن به] شما را مى كنند و در هر كمينگاهى به كمين شما مى نشينند.
دل هايشان بيمار است و ظاهرشان پاك [ و آراسته]. پنهانى كار مى كنند و براى آسيب رساندن، آهسته مى خزند. شرح و بيانشان، دارو و گفتارشان، شفاست؛ امّا رفتارشان، دردِ بى درمان است.
به آسايش [و رفاه] مردم، حسادت مى ورزند و به گرفتارى آنان دامن مى زنند و اميدشان را به نوميدى مى كشانند. در هر سويى زمين خورده اى و به هر دلى راهى و براى هر اندوهى اشك هايى [دروغين] دارند.
تعريف و تمجيد به هم قرض مى دهند و از يكديگر، انتظار پاداش دارند. اگر چيزى بخواهند، پافشارى مى كنند و اگر سرزنش كنند، پرده درى مى نمايند و اگر داورى كنند، از انصاف، خارج مى شوند.
در برابر هر حقّى، باطلى و در برابر هر كار درستى، انحرافى و براى هر زنده اى قاتلى و براى هر درى كليدى و براى هر شبى چراغى آماده دارند.
زهدنمايى مى كنند تا به طمع هاى خويش برسند و از اين راه، بازار خود را گرم كنند و كالاهاى خود را بفروشند.
سخن مى گويند و ترديد مى افكنند، و شرح مى دهند و حقيقت را وارونه جلوه مى دهند. راه ها را هموار نشان مى دهند و سپس خود، روندگان را به تنگناها دچار مى كنند.
اينان، دار و دسته شيطان و هيزم دوزخ اند. «آنان، حزب شيطان اند و بدانيد كه حزب شيطان، به يقين، زيانكار خواهند بود».

بر شما باد رجوع به كتاب خدا (قرآن) ... كسى كه به آن عمل كند از همه پيشى مى گيرد.

كوشش در راه اصلاح توده مردم، از كمال خوشبختى است.

هر كس خودش را اصلاح نكند، نمى تواند ديگران را اصلاح نمايد.

هرگاه از رسول اكرم صلي الله عليه و آله چيزى تقاضا مى شد، اگر ايشان آن را مى خواستند انجام دهند، مى فرمودند: بله و اگر نمى خواستند انجام دهند، سكوت مى نمودند و هيچ گاه ايشان براى چيزى نه نمى گفتند.

بينا، كسى است كه بشنود و بينديشد، و بنگرد و ببيند، و از عبرت ها سود برد، و آن گاه جاده هاى روشن را بپيمايد و از افتادن در پرتگاه هاى گمراهى دورى گزيند و هرگز با ضايع ساختن حقّى يا تحريف نمودن سخنى يا برهم زدن سنّتى نيكو، و به قيمت آلوده ساختن روح خويش، فريبكاران را يارى ندهد، و البته هيچ قدرتى در كار نيست مگر از جانب خداوند يكتا.

اى انسان با ايمان، در حقيقت اين دانش و ادب ، بهاى توست ، پس در آموختن آن بكوش، زيرا هرچه بر دانش و ادبت افزوده شود ، بر ارج و بهاى تو افزوده مى شود، چرا كه با دانش به سوى پروردگارت هدايت مى شوى .

هر كس براى اصلاح خود، خويشتن را به زحمت بيندازد، خوشبخت مى شود. هر كس خود را در لذت ها رها كند، بدبخت مى گردد و بى بهره مى ماند.