احادیث امیرالمؤمنین علی علیه السلام

عنه عليه السلام :ثَلاثةٌ مَن كُنَّ فيهِ مِنَ الأئمّةِ صَلُحَ أنْ يَكونَ إماما اضْطَلَعَ بأمانَتِهِ : إذا عَدَلَ في حُكْمِهِ، و لَم يَحْتَجِبْ دُونَ رَعِيَّتِهِ ، و أقامَ كِتابَ اللّه ِ تعالى في القَريبِ و البَعيدِ .

امام على عليه السلام :سه چيز است كه هر رهبرى آنها را دارا باشد شايسته رهبرى و به دوش كشيدن بار اين امانت است: هرگاه در حكومت خود عدالت ورزد، خود را از دسترس امّتش دور نگه ندارد و [احكام ]كتاب خدا را درباره آشنا و بيگانه به اجرا گذارد.

عنه عليه السلام :إنَّ أحَقَّ النّاسِ بهذا الأمْرِ أقْواهُمْ عَلَيْهِ و أعْلَمُهُمْ بأمرِ اللّه ِ فيهِ ، فإنْ شَغَبَ شاغِبٌ اسْتُعْتِبَ ، فإنْ أبى قُوتِلَ .

امام على عليه السلام :سزاوارترين مردم به اين كار (خلافت) كسى است كه در آن تواناتر و به فرمان خدا درباره آن داناتر باشد. اگر آشوبگرى دست به آشوب زند، از او بخواهد كه دست از آشوبگرى بردارد و اگر سرپيچى كند با او بجنگد.

عنه عليه السلام :هَجَمَ بِهِمُ العِلْمُ على حقيقةِ البَصيرَةِ، و باشَروا رُوحَ اليَقينِ ، و اسْتَلانوا ما اسْتَعْوَرَهُ المُتْرَفونَ··· اُولئكَ خُلَفاءُ اللّه ِ في أرضِهِ .

امام على عليه السلام :علم (معرفت) ، آنان را به بصيرت حقيقى كشانده و با روح يقين درآميخته اند و آنچه را ناز پروردگان دشوار ديده اند، بر خود هموار كرده اند ··· اينان جانشينان خدا در زمين او هستند.

عنه عليه السلام :الإمامُ المُسْتَحِقُّ للإمامةِ لَهُ عَلاَماتٌ ، فَمِنها : أنْ يُعْلَمَ أنّهُ مَعصومٌ مِنَ الذُّنوبِ كُلِّها صَغيرِها و كَبيرِها ، لا يَزِلُّ في الفُتْيا ، و لا يُخْطئُ في الجَوابِ ، و لا يَسْهو و لا يَنْسى ، و لا يَلْهو بِشَيءٍ مِنْ أمرِ الدُّنيا .
و الثّاني : أنْ يَكونَ أعْلَمَ النّاسِ بِحَلالِ اللّه ِ و حَرامِهِ و ضُرُوبِ أحْكامِهِ و أمْرِهِ و نَهْيِهِ و جَميعِ ما يَحتاجُ إليهِ النّاسُ ، فَيَحْتاج النّاسُ إلَيْهِ و يَسْتَغني عَنْهُمْ.
و الثّالثُ : يَجِبُ أنْ يَكونَ أشْجَعَ النّاسِ ، لأنَّهُ فِئَةُ المُؤمِنينَ الَّتي يَرْجِعونَ إلَيْها ؛ إنِ انْهَزَمَ مِنَ الزَّحْفِ انْهَزَمَ النّاسُ لانْهِزامِهِ.
و الرّابعُ : يَجِبُ أنْ يَكونَ أسْخَى النّاسِ و إنْ بَخِلَ أهلُ الأرضِ كُلُّهُمْ ، لأنَّهُ إنِ اسْتَولَى الشُّحُّ عَلَيْهِ شَحَّ بِما في يَدَيْهِ مِنْ أموالِ المُسلِمينَ .
الخامسُ : العِصْمَةُ مِن جَميعِ الذُّنوبِ ، و بِذلِكَ يَتَميَّزُ عَنِ المَأمومِينَ الّذينَ هُمْ غَيْرُ مَعصومِينَ ، لأنّهُ لَو لَم يَكُنْ مَعْصوما لَم يُؤْمَنْ عَلَيْهِ أنْ يَدْخُلَ فيما يَدْخُلُ النّاسُ فيهِ مِنْ مُوبِقاتِ الذُّنوبِ المُهْلِكاتِ و الشَّهَواتِ و اللّذّاتِ .

امام على عليه السلام :امامِ سزامندِ امامت را نشانه هايى است. نخست آنكه: معلوم شود او از همه گناهان ـ كوچك و بزرگ ـ مصون است، در فتوا دچار لغزش نمى شود و پاسخ نادرست نمى دهد، نه اشتباه مى كند و نه فراموش و به چيزى از دنيا دل نمى بندد.
دوم آن كه: نسبت به حلال و حرام خدا و احكام گوناگون او و امر و نهى الهى و آنچه نياز مردم است، آگاهترين فرد باشد. مردم به او نيازمند باشند و او از مردم بى نياز.
سوم: بايد شجاعترين مردم باشد؛ زيرا امام براى مؤمنان به منزله نيروى پشتيبان لشكر است كه [در هنگام ترس يا شكست ]به آنان پناه مى برند. اگر امام در ميدان نبرد شكست خورَد مؤمنان نيز با شكست او در هم شكسته مى شوند.
چهارم: بايد بخشنده ترين مردم باشد هر چند همه مردم روى زمين بخل ورزند ؛ زيرا اگر آز و بخل بر امام چيره شود، به اموالى از مسلمانان كه در دست اوست، طمع خواهد بست.
پنجم: معصوم بودن از همه گناهان؛ و با اين ويژگى، او از پيروان خود كه معصوم نيستند، متمايز مى شود؛ چه اگر او معصوم نباشد، اطمينانى نيست كه همچون ديگر مردمان گرفتار گناهان مهلك و شهوات و كام جويى ها نشود.

عنه عليه السلام :كِبارُ حُدودِ وَلايةِ الإمامِ المَفْروضِ الطّاعةِ أنْ يُعْلَمَ أنَّهُ مَعْصومٌ مِنَ الخطأِ و الزَّلَلِ
و العَمْدِ ، و مِنَ الذُّنوبِ كُلِّها صغيرِها و كبيرِها ، لا يَزِلُّ ، و لا يُخْطئُ ، و لا يَلْهو بِشَيْءٍ مِنَ الاُمورِ المُوبِقَةِ للدِّينِ ، و لا بِشَيْءٍ مِنَ المَلاهي ، و أنَّهُ أعْلَمُ النّاسِ بِحَلالِ اللّه ِ و حَرامِهِ ، و فَرائضِهِ و سُنَنِهِ و أحْكامِهِ ، مُسْتَغْنٍ عَنْ جَميعِ العالَمِ ، و غَيْرُهُ مُحتاجٌ إلَيْهِ ، و أنَّهُ أسْخَى النّاسِ و أشْجَعُ النّاسِ .

امام على عليه السلام :شرط ها و نشانه هاى اصلى ولايت امامى كه اطاعتش واجب مى باشد، اين است كه از خطا و لغزش و گناه عمدى و از همه گناهان، كوچك و بزرگ، مصون
است، نه مى لغزد و نه اشتباه مى كند، به هيچ امر دين براندازى دل نمى بندد و هيچگاه عياشى و خوشگذرانى نمى كند، داناترين مردم به حلال و حرام خدا و واجبات و مستحبات و احكام اوست، از همه جهانيان بى نياز است و ديگران به او نيازمندند و بخشنده ترين و دليرترين مردمان است.

عنه عليه السلام ـ في خُطبةِ هَمّامٍ، بَعْدَ ذِكْرِ صِفاتِ المؤمنِ ـ : فَهُوَ إمامٌ لِمَنْ بَعْدَهُ مِنْ أهلِ البِرِّ .

امام على عليه السلام ـ در خطبه همّام پس از بيان صفات مؤمن ـ فرمود : او پيشواى نيكوكارانِ پس از خويش است.

الإمامُ عليٌّ عليه السلام :انْظُروا أهلَ بيتِ نبيِّكُمْ ، فالْزَموا سَمْتَهُمْ ، و اتَّبِعوا أثَرَهُمْ ، فلَنْ يُخْرِجُوكُمْ مِن هُدىً ، و لَنْ يُعيدوكُمْ في رَدىً ، فإن لَبَدوا فالْبُدوا ، و إن نَهَضوا فانْهَضوا .

امام على عليه السلام :به خاندان پيامبر خود بنگريد و راه آنان را در پيش گيريد و در پى آنها حركت كنيد؛ زيرا آنان هرگز شما را از راه راست منحرف نمى كنند و به هيچ هلاكتى در نمى افكنند. اگر نشستند شما نيز بنشينيد و اگر بپا خاستند شما نيز بپا خيزيد.

عنه عليه السلام :ألاَ إنّ مَثَلَ آلِ مُحمّدٍ صلى الله عليه و آله كَمَثَلِ نُجومِ السَّماءِ ؛ إذا خَوى نَجْمٌ طَلَعَ نَجْمٌ ، فكَأنَّكُمْ قَد تَكامَلَتْ مِنَ اللّه ِ فيكُمُ الصَّنائعُ ، و أراكُمْ ما كُنْتُمْ تَأملونَ .

امام على عليه السلام :هان! مَثَل خاندان محمّد صلى الله عليه و آله مثل ستارگان آسمانند كه هرگاه ستاره اى ناپديد شود ستاره اى ديگر آشكار مى گردد، پس، چنان است كه نعمتهاى خداوند در ميان شما كامل گشته و آنچه را آرزو مى كرديد به شما ارائه كرده است.

عنه عليه السلام :نَحْنُ شَجَرَةُ النُّبُوّةِ، و مَحَطُّ الرِّسالةِ، و مُخْتَلَفُ المَلائكةِ ، و مَعادِنُ العِلْمِ ، و يَنابيعُ الحُكْمِ .

امام على عليه السلام :ماييم درخت نبوّت و جايگاه فرود آمدن رسالت و جاى آمد و شد فرشتگان و كانهاى دانش و چشمه هاى حكمت.

عنه عليه السلام :تاللّه ِ لَقد عُلِّمْتُ تبليغَ الرِّسالاتِ ، و إتمامَ العِداتِ ، و تَمامَ الكلِماتِ ، و عندَنا ـ أهلَ البيتِ ـ أبوابُ الحُكْمِ، و ضِياءُ الأمْرِ.

امام على عليه السلام :به خدا سوگند كه [روش ]ابلاغ پيامها و به انجام رساندن وعده ها و تمام كردن كلمات [الهى] به من آموخته شد . درهاى حكمت الهى به روى ما اهل بيت گشوده است و چراغ دين با راهنمايى ما افروخته.