عنه عليه السلام : الّذي بَطَنَ مِن خَفيّاتِ الاُمورِ ، و ظَهرَ في العُقولِ بما يُرى في خَلقِهِ مِن عَلاماتِ التَّدبيرِ ، الّذي سُئلتِ الأنْبياءُ عَنهُ فلَم تَصِفْهُ بِحَدٍّ و لا بِبَعْضٍ ، بَل وَصَفَتْهُ بفِعالِهِ و دَلّتْ علَيهِ بآياتِهِ . لا تَسْتَطيعُ عُقولُ المُتَفَكّرينَ جَحْدَهُ ، لأنّ مَن كانتِ السَّماواتُ و الأرضُ فِطْرَتَهُ و ما فيهِنَّ و ما بَينهُنَّ و هُو الصّانعُ لَهُنّ ، فلا مَدْفَعَ لقُدْرتِهِ .
امام على عليه السلام : خدايى كه نهانيهاى امور را مى داند و به سبب نشانه هاى تدبير كه در آفريده هايش ديده مى شود، بر خِردها آشكار است ؛ خدايى كه درباره او از پيامبران پرسيدند، اما آنان او را به حدّ و جزء توصيف نكردند، بلكه به افعالش وصف كردند و از طريق نشانه هايش به او ره نمودند ؛ انديشه هاى متفكّران نتواند وجود او را انكار كند ؛ زيرا كسى كه آسمانها و زمين و آنچه را كه در آنها و در بين آنهاست، آفريده است، قدرتش انكار ناپذير است .
امام على عليه السلام : هر آنچه متّكى به غير خود باشد، مصنوع است و هر موجودى كه به سبب غيرِ خود وجود يابد، معلول است .
الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ في تَفسيرِ«اللّه » ـ : هُو الّذي يَتَألَّهُ إلَيهِ عِندَ الحَوائجِ و الشَّدائدِ كُلُّ مَخْلوقٍ عِندَ انْقِطاعِ الرَّجاءِ مِن جَميعِ مَن هُو دُونَهُ ، و تَقَطُّعِ الأسْبابِ مِن كُلِّ مَن سِواهُ ، و ذلكَ أنَّ كُلَّ مُتَرَئّسٍ في هذهِ الدُّنيا
و مُتَعَظِّمٍ فيها و إنْ عَظُمَ غَناؤهُ و طُغْيانُهُ و كثُرَتْ حَوائجُ مَن دُونَهُ إلَيهِ فإنّهُم سَيَحْتاجونَ حَوائجَ لا يَقْدِرُ علَيها هذا المُتَعاظِمُ . و كذلكَ هذا المُتَعاظِمُ يَحتاجُ حَوائجَ لا يَقْدِرُ علَيها ، فَينْقَطِعُ إلى اللّه ِ عِندَ ضَرورَتِهِ و فاقَتِهِ ، حتّى إذا كُفِيَ هَمَّهُ عادَ إلى شِرْكِهِ .
امام على عليه السلام ـ در تفسير «اللّه » ـ فرمود : او كسى است كه هر مخلوقى در هنگام نيازها و گرفتاريها ، وقتى اميدش از همه كس قطع مى شود و رشته همه سببها ، جز او ، بريده مى گردد، به وى روى مى آورد ؛ چه آن كه هر انسانى هر چند در اين دنيا خود را رئيس بخواند و بزرگ بداند و بى نيازى و گردن فرازييش بسيار باشد و ديگران به او نياز فراوان داشته باشند، همين نيازمندان نيازهايى برايشان پيدا خواهد شد كه آن شخص، قادر به بر آوردن آنها نيست و براى خود همين شخص نيز نيازهايى پيش مى آيد كه توان بر آوردن آنها را ندارد. پس، هنگام ضرورت و نيازمندى، به خدا روى مى آورد، اما همين كه نيازش برآورده شود، دوباره ره شرك مى پويد .
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : كُلُّ صانِعِ شَيْءٍ فمِن شَيْءٍ صَنَعَ ، و اللّه ُ لا مِن شَيْءٍ صَنَعَ ما خَلَقَ .
امام على عليه السلام : هر كس چيزى بسازد، آن را از چيزى [ديگر ]ساخته است ، اما خداوند آنچه را ساخته از چيزى نيافريده است .
عنه عليه السلام : الحمد للّه ··· الدّالِّ على قِدَمِهِ بحُدوثِ خَلْقِهِ ، و بحُدُوثِ خَلْقِهِ على وُجودِهِ ··· مُسْتَشْهِدٌ بِحُدُوثِ الأشْياءِ على
أزَليّتِهِ ، و بما وَسَمَها بهِ مِن العَجْزِ على قُدْرَتِهِ ، و بما اضْطَرَّها إلَيهِ مِن الفَناءِ على دَوامِهِ .
امام على عليه السلام : سپاس و ستايش خداوندى را كه ··· حدوث آفريدگانش را دليل قديم بودن و وجود خود قرار داد··· حدوث اشياء را گواه ازلى بودن خود گرفت و با داغ ناتوانى كه بر آنان نهاد، آنها را گواه قدرت خود و فناى حتمى آنها را گواه جاودانگى خويش گرفت.
عنه عليه السلام : الحَمدُ للّه ِ الدّالِّ على وُجودِهِ بخَلْقِهِ ، و بمُحْدَثِ خَلْقِهِ على أزَليّتِهِ .
امام على عليه السلام : ستايش خداوندى را كه آفريدگان خود را دليل بر وجود خويش ساخت و حادث بودن آنها را دليل بر ازليّتش .
الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ و قد سُئلَ عن إثْباتِ الصّانعِ ـ : البَعْرَةُ تَدُلُّ على البَعيرِ ، و الرَّوْثَةُ تَدُلَّ على الحَميرِ ، و آثارُ القَدَمِ تَدُلُّ على المَسيرِ ، فهَيْكَلٌ عُلْويٌّ بهذهِ اللَّطافَةِ ، و مَرْكَزٌ سُفْليٌّ بهذهِ الكَثافَةِ كيفَ لا يَدُلاّنِ على اللّطيفِ الخَبيرِ ؟ ! .
امام على عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال از اثبات صانع ـ فرمود : پشكل شتر بر وجود شتر دلالت دارد و سرگين الاغ بر وجود الاغ و ردّ پا بر وجود رهگذر . پس ، چگونه پيكره اى آسمانى با اين لطافت و كالبدى زمينى با اين ستبرى، بر وجود خدايى لطيف و خبير دلالت ندارد؟!
عنه عليه السلام ـ كانَ كثيرا ما يقولُ إذا فَرَغَ مِن صَلاة اللّيلِ ـ : أشهَدُ أنّ السّماواتِ و الأرضَ و ما بَينَهُما آياتٌ تَدُلُّ علَيكَ ، و شَواهِدُ تَشْهدُ بما إلَيهِ دَعَوتَ . كلُّ ما يُؤدِّي عنكَ الحُجَّةَ و يَشْهدُ لكَ بالرُّبوبيّةِ مَوْسومٌ بآثارِ نِعْمَتِكَ ، و مَعالِمِ تَدبيرِكَ .
امام على عليه السلام ـ در بيشتر اوقات كه از نماز شب فراغت مى يافت ـ مى گفت: گواهى مى دهم كه آسمانها و زمين و آنچه ميان آنهاست، نشانه هايى بر وجود تو است و گواههايى بر آنچه به سوى آن دعوت كردى . هر آنچه حجّت تو را بيان مى كند و به پروردگارى تو گواهى مى دهد، نشان آثار نعمتهاى تو و علايم تدبير تو را بر خود دارد.
عنه عليه السلام : بصُنْعِ اللّه ِ يُسْتَدَلُّ علَيهِ ، و بالعُقولِ تُعْتَقَدُ مَعْرفَتُهُ ، و بالفِكْرَةِ تَثْبُتُ حُجّتُهُ ، و بآياتهِ احْتَجَّ على خَلْقِهِ .
امام على عليه السلام : از آفريده هاى خدا به وجود او راه برده مى شود و با خردها شناخت او راسخ مى شود و با تفكر و انديشه، برهان بر هستى او آشكار مى گردد و از طريق آيات و نشانه هاى او حجّت وى، بر خلقش تمام مى شود.